
تÙکر سیستمی چیست؟
اردیبهشت 28, 1398
خط‌مشی گذاری در نظام آموزش Ú©Ø§Ø±Ø¢ÙØ±ÛŒÙ†ÛŒ در ایران
اردیبهشت 28, 1398
ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی
[rt_reading_time label=”میانگین زمان مطالعه:” postfix=”دقیقه” postfix_singular=”دقیقه“]
یکی از دلایلی Ú©Ù‡ باعث شده است انسان دائماً به کارکردن مشغول باشد، تأمین نیازهای ÙØ±Ø¯ÛŒ است. نقش کار در زندگی امروز، ÙØ±Ø§ØªØ± از یک مقصود Ùˆ هد٠ظاهری است Ùˆ درصورتی‌که کار با روØÛŒØ§Øª Ùˆ خصوصیات ÙØ±Ø¯ÛŒ شخص شاغل همسو نباشد Ùˆ ویژگی‌های آن مطلوب شخص نباشد، نه تنها رضایت شغلی را برای ÙØ±Ø¯ ÙØ±Ø§Ù‡Ù… نمی‌کند بلکه باعث دل‌مردگی در کار می‌شود، به‌طوری‌که ÙØ±Ø¯ باعلاقه کار نخواهد کرد Ùˆ همین امر می‌تواند درنهایت به بیماری جسمی Ùˆ روØÛŒ همچون استرس Ùˆ … منجر گردد. ÙØ´Ø§Ø±Ù‡Ø§ÛŒ شغلی Ú©Ù‡ به ÙØ±Ø¯ شاغل وارد می‌شود Ùˆ باعث واکنش او می‌شود، به‌ مرور عامل ایجاد ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی در ÙØ±Ø¯ می‎شود.
ریشه تاریخی ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی
واژه ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی نخستین بار به‌وسیله یک Ù¾Ø±ÙØ³ÙˆØ± روانشناس در اوایل دهه Û·Û°ØŒ به متون علمی پا گذاشت. سال‎ها بعد مسلش Ùˆ همکاران (Û²Û°Û°Û±) ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی را به دو مرØÙ„Ù‡ جداگانه تقسیم کرده‌اند:
Û±- مرØÙ„Ù‡ مقدماتی: اولین نوشتارها Ùˆ کتاب‌هایی Ú©Ù‡ در این مرØÙ„Ù‡ به ØªØØ±ÛŒØ± درآمد در اواسط دهه‌ی Û±Û¹Û·Û° میلادی در کشور Ø§ÛŒØ§Ù„Ø§Øªâ€ŒÙ…ØªØØ¯Ù‡ بود. در این کتاب‌ها سعی بر توصی٠پدیده ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی شد Ùˆ هد٠از آن ایجاد Ø§ØµØ·Ù„Ø§Ø ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی Ùˆ بررسی آن بود.
Û²- مرØÙ„Ù‡ تجربی: پدیده ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی از دهه Û±Û¹Û¸Û° وارد پژوهش‌های تجربی شد Ùˆ از طریق روش‌های عملی مورد تØÙ„یل Ùˆ بررسی قرار Ú¯Ø±ÙØª.
ØªØ¹Ø±ÛŒÙ ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی
در ØªØ¹Ø±ÛŒÙ ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی، Ø§ØªÙØ§Ù‚‌نظر کامل وجود ندارد؛ اما بامطالعه تعاری٠مختل٠مربوط به آن می‌توان به این نتیجه رسید Ú©Ù‡ Ù…ØÙ‚قان در این زمینه در یک مورد باهم Ø§ØªÙØ§Ù‚‌نظر دارند آن‌هم اینکه ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ در کار به زندگی مدرن Ùˆ Ù…ØÛŒØ· کار ارتباط دارد.
ØØ§Ù„ Ú©Ù‡ با Ù…Ùهوم ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی آشنا شدیم، به بررسی رویکردهایی رایج در رابطه با بررسی ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی می‎پردازیم.
انواع رویکرد درزمینۀ ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی
۱- رویکرد بالینی
واژه‌ی ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ برای اولین بار در رویکرد بالینی، توسط ÙØ±ÙˆØ¯Ù†Ø¨Ø±Ú¯ در مقاله‌ای Ú©Ù‡ سال Û±Û¹Û·Û¹ منتشر کرد، بیان شد. او معتقد بود Ú©Ù‡ هر ÙØ±Ø¯ نسبت به ÙØ±Ø¯ÛŒ دیگر علائم Ù…ØªÙØ§ÙˆØªÛŒ را نسبت به سندرم ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی داراست. ÙØ±ÙˆØ¯Ù†Ø¨Ø±Ú¯ در تØÙ‚یقاتش کارمندانی Ú©Ù‡ Ø§ØØªÙ…ال بیشتری داشتند تا با این سندروم روبه‌رو شوند را این‌گونه دسته‌بندی کرد:
الÙ) کارکنان Ùˆ کارمندانی Ú©Ù‡ نسبت به سازمان خود متعهد Ùˆ ÙˆÙØ§Ø¯Ø§Ø±Ù†Ø¯: این Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ دائماً به Ùکر Ú©Ù…Ú© به دیگران هستند Ùˆ برایشان ÙØ±Ù‚ نمی‌کند Ú©Ù‡ شخص مقابل Ú†Ù‡ خصوصیاتی دارد.
ب) Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ باشخصیت والا Ùˆ سلطه‌طلب: این Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ØŒ بر این عقیده‌اند Ú©Ù‡ هیچ‌کس مانند خود آن‌ها نمی‌تواند کار را به‌خوبی پیش ببرد Ùˆ ØØªÙ…اً باید خودشان دیگران را کنترل کنند تا به موÙقیت نزدیک شوند.
ج) مدیران: مدیرانی Ú©Ù‡ بسیار کار می‌کنند معمولاً با خستگی‌هایی مواجه می‌شوند Ú©Ù‡ Ø§Ø²Ù„ØØ§Ø¸ روانی آن‌ها را متزلزل می‌کند. کار زیاد می‌تواند تأثیرات سوء برای این گروه از Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ ایجاد کند.
۲- رویکرد تبادلی چرنیس
چرنیس معتقد است Ú©Ù‡ ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ در چند مرØÙ„Ù‡ Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ù…ÛŒâ€ŒØ§ÙØªØ¯:
مرØÙ„Ù‡ اول؛ ÙØ´Ø§Ø± روانی: تمامی موارد استرس‌زا بر روی ÙØ±Ø¯ ÙØ´Ø§Ø±Ù‡Ø§ÛŒ روانی بسیاری وارد می‌کنند.
مرØÙ„Ù‡ دوم؛ Ø¢Ø´ÙØªÚ¯ÛŒ روانی: این مرØÙ„Ù‡ دارای علائم مختلÙÛŒ است Ùˆ برای نمونه می‌توان به Ø¹Ø²Øªâ€ŒÙ†ÙØ³ پایین، سردرد، خستگی Ùˆ اختلالات Ø±ÙØªØ§Ø±ÛŒ اشاره کرد.
مرØÙ„Ù‡ سوم؛ مقابله Ø¯ÙØ§Ø¹ÛŒ: در این مرØÙ„Ù‡ بدن نسبت به عوامل بیرون، بی‌انگیزه Ùˆ بی هیجان برخورد می‌کند.
۳- رویکرد اجتماعی و شناختی
مزلاچ Ùˆ همکاران با جستجوی ÙØ±Ø§ÙˆØ§Ù† به این Ø§ØªÙØ§Ù‚‌نظر رسیدند Ú©Ù‡ ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ یک ساختار چندبعدی دارد Ùˆ از سه مؤلÙÙ‡ Ú©Ù‡ با یکدیگر مرتبط هستند تشکیل‌شده است:
مؤلÙÙ‡ اول؛ خستگی عاطÙÛŒ: از دست Ø±ÙØªÙ† انرژی‌های عاطÙÛŒ ÙØ±Ø¯ باعث خستگی عاطÙÛŒ در او می‌شود.
مؤلÙÙ‡ دوم؛ مسخ شخصیت: نام دیگر این مؤلÙÙ‡ ازخودبیگانگی است. ÙØ±Ø¯ در این وضعیت پرخاشگرانه Ø±ÙØªØ§Ø± می‌کند Ùˆ برخورد او با مراجعه کنندگان مانند یک شئ است Ú©Ù‡ شخصیت انسانی ندارد.
مؤلÙÙ‡ سوم؛ Ø§ØØ³Ø§Ø³ موÙقیت Ú©Ù…: Ø§ØØ³Ø§Ø³ ÙØ±Ø¯ این‌گونه است Ú©Ù‡ او درگذشته Ùˆ ØØ§Ù„ موÙقیت مطلوب خود را به دست نیاورده Ùˆ Ø§ØØ³Ø§Ø³ کمبود موÙقیت می‌کند.
در انتها لازم به ذکر است Ú©Ù‡ این مقاله تنها بخشی از پژوهش‌های بهادر یاری پور، از دانشجویان استاد رزقی رستمی است. اگر به موضوع ÙØ±Ø³ÙˆØ¯Ú¯ÛŒ شغلی علاقه‌مندید Ùˆ می‎خواهید با نشانه‌ها Ùˆ راه‌های پیشگیری Ùˆ مقابله با آن آشنا شوید، می‌توانید از ÙØ§ÛŒÙ„ کامل PDF مربوط به این مقاله Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ کنید.
شما Ù…ÛŒ توانید ÙØ§ÛŒÙ„ PDF کامل این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØª نمایید
[restrict]
Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØª PDF کامل این مقاله
[/restrict]