میانگین زمان مطالعه: 3 دقیقه
در این فصل و در ادامه مباحث فصل گذشته مواردی را در رابطه با استراتژی و مدیریت استراتژیک و نیز مراحل اجرای آن مطالبی را بیان خواهیم کرد تا شناختی از جایگاه استراتژی در سازمانها پیدا شود.
در شکلگیری و ادامه فعالیت هر سازمان سه موضوع و عامل نهادینهترین نقش را ایفا میکنند:
هدف: تمامی فعالیتهای سازمان معطوف به آن است.
مسیر: محل عبور جهت رسیدن به اهداف را مشخص میکند.
ابزار: امکانات لازم جهت حرکت و رسیدن به اهداف را فراهم میکند.
مدیریت استراتژیک ضمن ایجاد هماهنگی در موارد بالا، ارزیابی تصمیمات وظیفهای چندگانه که سازمان را قادر به دستیابی اهداف خود میسازد، بر عهده دارد. تدوین استراتژی، اجرای استراتژی و ارزیابی استراتژی سه وظیفه اصلی مدیریت محسوب میشود که با وجود داشتن ارتباطی متقابل و تنگاتنگ، هر بخش دارای اجزا و مراحل خاص خود است.
در مرحله تدوین استراتژی، با بررسی عوامل داخلی و خارجی و شناسایی فرصتها و تهدیدها اهداف و استراتژی سازمان در سطوح مختلف تعیین می شوند. در این مرحله ابتدا اهداف و سیاستها در راستای مأموریت و استراتژیها تعیین شده و بر اساس آنها منابع سازمان تخصیص داده میشوند. سپس در ساختاری مناسب و با فرهنگ سازنده هدایت میشوند تا استراتژیها به اجرا درآیند.
در مرحله آخر، یعنی ارزیابی عملکرد، تغییرات احتمالی عوامل اثرگذار داخلی و خارجی و اثرات احتمالی آنها بر مأموریت، اهداف و استراتژیها و راهکارهای اجرایی بررسی میشود. هم چنین نحوه انجام هرکدام از مراحل تدوین و اجرای استراتژی از ابعاد مختلف مورد دقت و ریزبینی قرار میگیرند. در نهایت نتایج بدست آمده و نحوه دستیابی به آنها (عملکرد) مورد ارزیابی قرار میگیرند تا انحرافات احتمالی شناسایی شده و در جهت رفع آنها اقدام شود.
فرایند مدیریت استراتژیک را می توان را در سه سطح مورد بررسی قرار داد. در سطح اول، مدیریت عالی استراتژیهایی را در سطح سازمان و جهت هایی را که سازمان باید تعقیب کند، مشخص میکند. در سطح دوم مدیریت، استراتژی های سطح کسب و کار یعنی شیوه عمده رقابت در هریک از بخش ها و فعالیت های اصلی سازمان مشخص میشود. سطح سوم مدیریت به استراتژیهای سطح وظیفهای در سازمان می پردازد که به واحدهای مختلف سازمان مانند:تحقیق و توسعه، تولید و عملیات و … مربوط میشود.
برای تدوین استراتژی، از چارچوبی با عنوان چارچوب جامع تدوین استراتژی استفاده میشود. در این چارچوب، ابزارها و روشهایی ارائه میشود که برای انواع سازمانها (دراندازههای گوناگون) مناسب است. این روشها و ابزارها به استراتژیستها کمک میکند تا استراتژی ها را شناسایی، ارزیابی و گزینش کنند. این چارچوب دارای چهار مرحله اصلی است که عبارتند از شروع، ورودی، تطبیق و در آخر تصمیمگیری.
در مرحله شروع، مأموریت سازمان تعیین شده و بیانه مأموریت آن تهیه می شود. در مرحله بعد، یعنی ورودی، اطلاعات اصلی مورد نیاز برای تدوین استراتژیها مشخص می شود. این مرحله شامل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) است. اطلاعات حاصل از آنها مبانی را حاصل می کنند که می توان با در نظر داشتن و مقایسه آنها گزینههای مختلف استراتژی را شناسایی و ارزیابی کرد تا بهترین آنها انتخاب شوند.
در مرحله سوم با در نظر گرفتن مأموریت سازمان، اطلاعات کسب شده در مرحله قبل با عوامل داخلی و خارجی تطبیق داده میشوند. از نتایج حاصل از آنها، استراتژی هایی شناسایی می شوند که در راستای اهداف سازمان و متناسب با عوامل داخلی و خارجی هستند. در مرحله آخر با استفاده از ماتریس برنامه ریزی کمی استراتژی های شناسایی شده در مرحله قبل، به شیوههایی عینی و بدون اعمال نظر شخصی مورد ارزیابی، قضاوت و در نهایت تصمیمگیری قرار میگیرند و بدین گونه برای انتخاب استراتژیهای خاص یک مبنای عینی ارائه میشود.
در بکارگیری چارچوب جامع تدوین استراتژی علاوه بر تجزیه و تحلیلهای علمی و کمی برای شناسایی و انتخاب استراتژی ها، باید از قضاوتهای شهودی، مباحثه، گفتوگو و نظرات دیگران نیز بهره برد. به طوری که استراتژیستها باید از تجزیه و تحلیلهای علمی برای برقراری ارتباط استفاده کنند. در عین حال اگر اطلاعات عینی وجود نداشته باشد و یا این اطلاعات به روشهای علمی تجزیه و تحلیل نشوند، در فرآیند تدوین استراتژیها عواملی چون تعصبات شخصی، سیاست، احساسات یا عواطف و شخصیت نقش اصلی را ایفا میکند.
فرایند انتخاب استراتژیک آخرین موضوعی است که در این فصل به آن میپردازیم. منظور از انتخاب استراتژیک، ارزیابی استراتژی های مختلف و انتخاب بهترین آنها است. اگرچه مطالعات انجام شده بیانگر این موضوع هستند که در مواجه یک سازمان با محیطی پویا، بهترین تصمیمهای استراتژیک مورد قبول همه افراد قرار نمیگیرد و حتی ممکن است با مخالفتهای شدیدی در بین تصمیمگیرندگان نیز مواجه شوند.
برای شناخت الگوها و ابزارهای مطرح شده در این فصل و همچنین مثالهایی در رابطه با موضوعات بیان شده میتوانید از پاورپوینت مربوط به این فصل استفاده کنید.
شما می توانید فایل PDF این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید
[restrict]
دریافت PDF این مقاله
[restrict]