مقدمه‎ای بر مدیریت استراتژیک

 [rt_reading_time label=”میانگین زمان مطالعه:” postfix=”دقیقه” postfix_singular=”دقیقه“]

در این فصل و در ادامه مباحث فصل گذشته مواردی را در رابطه با استراتژی و مدیریت استراتژیک و نیز مراحل اجرای آن مطالبی را بیان خواهیم کرد تا شناختی از جایگاه استراتژی در سازمان‏‎ها پیدا شود.

در شکل‏‎گیری و ادامه فعالیت هر سازمان سه موضوع و عامل نهادینه‎‏ترین نقش را ایفا می‎‏کنند:

هدف: تمامی فعالیت‎‏های سازمان معطوف به آن است.

مسیر: محل عبور جهت رسیدن به اهداف را مشخص می‏‎کند.

ابزار: امکانات لازم جهت حرکت و رسیدن به اهداف را فراهم می‎‏کند.

مدیریت استراتژیک ضمن ایجاد هماهنگی در موارد بالا، ارزیابی تصمیمات وظیفه‏‎ای چندگانه که سازمان را قادر به دست‎یابی اهداف خود می‎سازد، بر عهده دارد. تدوین استراتژی، اجرای استراتژی و ارزیابی استراتژی سه وظیفه اصلی مدیریت محسوب می‏‎شود که با وجود داشتن ارتباطی متقابل و تنگاتنگ، هر بخش دارای اجزا و مراحل خاص خود است.

در مرحله تدوین استراتژی، با بررسی عوامل داخلی و خارجی و شناسایی فرصت‏‎ها و تهدیدها اهداف و استراتژی سازمان در سطوح مختلف تعیین می‏ ‎شوند. در این مرحله ابتدا اهداف و سیاست‌ها در راستای مأموریت و استراتژی‌ها تعیین شده و بر اساس آن‎ها منابع سازمان تخصیص داده می‎شوند. سپس در ساختاری مناسب و با فرهنگ سازنده هدایت می‎شوند تا استراتژی‌ها به اجرا درآیند.

در مرحله آخر، یعنی ارزیابی عملکرد، تغییرات احتمالی عوامل اثرگذار داخلی و خارجی و اثرات احتمالی آن‎ها بر مأموریت، اهداف و استراتژی‏‎ها و راه‌کارهای اجرایی بررسی می‎شود. هم‌ چنین نحوه انجام هرکدام از مراحل تدوین و اجرای استراتژی از ابعاد مختلف مورد دقت و ریزبینی قرار می‎گیرند. در نهایت نتایج بدست آمده و نحوه دستیابی به آن‎ها (عملکرد) مورد ارزیابی قرار می‎گیرند تا انحرافات احتمالی شناسایی شده و در جهت رفع آن‎ها اقدام شود.

فرایند مدیریت استراتژیک

فرایند مدیریت استراتژیک را می‏‎ توان را در سه سطح مورد بررسی قرار داد. در سطح اول، مدیریت عالی استراتژی‏‎هایی را در سطح سازمان Ùˆ جهت‏‎ هایی را Ú©Ù‡ سازمان باید تعقیب کند، مشخص می‎کند. در سطح دوم مدیریت، استراتژی ‏‎های سطح کسب‏‎ Ùˆ کار یعنی شیوه عمده رقابت در هریک از بخش‎‏ ها Ùˆ فعالیت ‏‎های اصلی سازمان مشخص می‎شود. سطح سوم مدیریت به استراتژی‏‎های سطح وظیفه‎‏ای در سازمان می‎‏ پردازد Ú©Ù‡ به واحدهای مختلف سازمان مانند:تحقیق Ùˆ توسعه، تولید Ùˆ عملیات Ùˆ … مربوط می‎‏شود.

برای تدوین استراتژی، از چارچوبی با عنوان چارچوب جامع تدوین استراتژی استفاده می‎شود. در این چارچوب، ابزارها و روش‌هایی ارائه می‎‏شود که برای انواع سازمان‌ها (دراندازه‌های گوناگون) مناسب است. این روش‌ها و ابزارها به استراتژیست‏‎ها کمک می‏‎کند تا استراتژی‎ ها را شناسایی، ارزیابی و گزینش کنند. این چارچوب دارای چهار مرحله اصلی است که عبارتند از شروع، ورودی، تطبیق و در آخر تصمیم‏‎گیری.

چارچوب جامع تدوین استراتژی

در مرحله شروع، مأموریت سازمان تعیین شده و بیانه مأموریت آن تهیه می ‎‏شود. در مرحله بعد، یعنی ورودی، اطلاعات اصلی مورد نیاز برای تدوین استراتژی‏‎ها مشخص می‎ شود. این مرحله شامل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) است. اطلاعات حاصل از آن‌ها مبانی را حاصل می‎ کنند که می ‎‏توان با در نظر داشتن و مقایسه آن‎‏ها گزینه‏‎های مختلف استراتژی را شناسایی و ارزیابی کرد تا بهترین آن‎ها انتخاب شوند.

در مرحله سوم با در نظر گرفتن مأموریت سازمان، اطلاعات کسب شده در مرحله قبل با عوامل داخلی و خارجی تطبیق داده می‎‏شوند. از نتایج حاصل از آن‎ها، استراتژی‎ ‏هایی شناسایی می‏ ‎شوند که در راستای اهداف سازمان و متناسب با عوامل داخلی و خارجی هستند. در مرحله آخر با استفاده از ماتریس برنامه ریزی کمی استراتژی ‏‎های شناسایی شده در مرحله قبل، به شیوه‏‎هایی عینی و بدون اعمال نظر شخصی مورد ارزیابی، قضاوت و در نهایت تصمیم‎گیری قرار می‏‎گیرند و بدین گونه برای انتخاب استراتژی‌های خاص یک مبنای عینی ارائه می‎‏شود.

در بکارگیری چارچوب جامع تدوین استراتژی علاوه بر تجزیه و تحلیل‌‎های علمی و کمی برای شناسایی و انتخاب استراتژی ‎‏ها، باید از قضاوت‎‏های شهودی، مباحثه، گفت‌وگو و نظرات دیگران نیز بهره‌ برد. به طوری که استراتژیست‏‎ها باید از تجزیه و تحلیل‎‏های علمی برای برقراری ارتباط استفاده کنند. در عین حال اگر اطلاعات عینی وجود نداشته باشد و یا این اطلاعات به روش‌های علمی تجزیه و تحلیل نشوند، در فرآیند تدوین استراتژی‌ها عواملی چون تعصبات شخصی، سیاست، احساسات یا عواطف و شخصیت نقش اصلی را ایفا می‎‏کند.

انتخاب استراتژیک

فرایند انتخاب استراتژیک آخرین موضوعی است که در این فصل به آن می‏‎پردازیم. منظور از انتخاب استراتژیک، ارزیابی استراتژی ‏‎های مختلف و انتخاب بهترین آن‎‏ها است. اگرچه مطالعات انجام شده بیانگر این موضوع هستند که در مواجه یک سازمان با محیطی پویا، بهترین تصمیم‎‏های استراتژیک مورد قبول همه افراد قرار نمی‎‏گیرد و حتی ممکن است با مخالفت‏‎های شدیدی در بین تصمیم‏‎گیرندگان نیز مواجه شوند.

برای شناخت الگوها و ابزارهای مطرح شده در این فصل و همچنین مثال‏‎هایی در رابطه با موضوعات بیان شده می‏‎توانید از پاورپوینت مربوط به این فصل استفاده کنید.

شما می توانید فایل PDF این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید

[restrict]

دریافت PDF این مقاله

دانلود PDF

[restrict]