میانگین زمان مطالعه: 4 دقیقه
در چارچوب جامع تدوین استراتژی پس از مرحله شروع، دومین مرحله ورودی است. در مرحله ورودی با ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و همچنین بررسی وضعیت بازار، برای ایجاد شناختی مناسب از عوامل دخیل در تصمیمگیریهای سازمان تلاش میشود.
منظور از عوامل خارجی، آن دسته عوامل هستند که در بیرون سازمان رخ میدهند و خارج از محدوده کنترل سازمان هستند. عوامل خارجی را میتوان در دو دسته تهدید و فرصت مورد ارزیابی قرار داد. یکی از موارد بسیار حائز اهمیت در بررسی این دسته از عوامل، بررسی محیط سازمان است. منظور از بررسی محیط، نظارت، ارزیابی و نشر اطلاعات به دست آمده مربوط به محیط سازمانی، میان افراد کلیدی و مؤثر آن سازمان است. از بررسی محیطی میتوان به عنوان ابزاری برای جلوگیری از شوکهای استراتژیک و تضمین سلامت بلند مدت بهره برد.
محیط را معمولاً در دو لایه عمومی و تخصصی مورد ارزیابی قرار میدهند. لایه عمومی یا کلان شامل تمامی نیروهای کلانی است که به طور غیرمستقیم بر فعالیتهای سازمان تأثیرگذار هستند. لایه تخصصی محیط شامل آن دسته از عناصر یا گروههایی است که به طور مستقیم بر شرکت تأثیر میگذارند و خود نیز از آن تأثیر میپذیرند. کشف و شناسایی عوامل استراتژیکی که در موفقیت یا شکست سازمان تأثیرگذارهستند، نتیجه نظارت و بررسی هر دو محیط عمومی و تخصصی است.
از جمله عواملی که شکل دهنده محیط عمومی سازمان هستند، عوامل اقتصادی، اجتماعی، پیشرفت تکنولوژی، و همچنین عوامل سیاسی و جهانی را میتوان نام برد که کنترل آنها خارج از محدوده اختیارات سازمان است. در مقابل مشتریان، تأمین کنندگان و رقبا شکل دهنده محیط تخصصی سازمان هستند که در مقایسه با محیط عمومی میتوان تا حدی کنترل آنها را در اختیار گرفت.
به طور کل در بررسی محیط خارجی پس از تجزیه و تحیل محیط کلان و همچنین محیط خرد، باید نسبت به استخراج عوامل استراتژیک اقدام کرد. همچنین میبایست سایر عوامل محیطی مرتبط با سازمان به دقت مورد شناسایی، پایش و تجزیه و تحلیل کارشناسی قرار گیرند تا ادامه کار برنامهریزی با توجه به عواملی انجام گیرد که از اهمیت و تأثیرگذاری بیشتری بر سازمان برخوردارند.
گروه دیگر عوامل دخیل در استراتژی های سازمان، عوامل داخلی هستند که به درون سازمان مربوط میشوند و در کنترل مدیریت قرار دارند. این عوامل را میتوان در دو دسته بندی؛ نقاط قوت و نقاط ضعف مورد بررسی قرار داد.
منظور از نقاط قوت سازمان، عواملی هستند که در مقایسه با متوسط صنعت و یا وضعیت رقبا، برای سازمان مزیت محسوب می شوند. این عوامل شامل مهارتها و تواناییهایی هستند که سازمان را قادر به طراحی و اجرای استراتژیهای خود به شکل مطلوب می سازد. در مقابل نقاط ضعف عواملی هستند که سازمان دیگر توانایی انجام آنها را ندارد و یا اینکه از رقبا در آن زمینه عقب است. به عبارت دیگر نقاط ضعف را میتوان عواملی دانست که سازمان بدلیل عدم برخورداری از آنها نمیتواند استراتژی های خود را انتخاب و اجرا کند.
فرآیند ارزیابی یا بررسی عوامل داخلی سازمان مشابه و موازی فرآیند ارزیابی عوامل خارجی است. برای تعیین نقاط قوت و ضعف سازمان باید نمایندگان، مدیران و کارکنان تمام سازمان نقشی فعال ایفا کنند. فرآیند بررسی عوامل داخلی سازمان (در مقایسه با بررسی عوامل خارجی سازمان) برای کارکنان این امکان را فراهم میآورد تا بتوانند رابطه شغل، دایره و واحد خود را با کل سازمان بهتر درک کنند و در این صورت وظایف خود را بهتر انجام میدهند.
در ارزیابی محیطهای داخلی و خارجی سازمان، باید این موضوع را مورد توجه قرار داد که بررسی فرصتها و تهدیدها در سطح سازمان و در حیطه مدیریت عالی انجام میگیرد. اما بررسی نقاط ضعف و قوت سازمانی در تمام سازمان و در سطح وظیفهای به انجام میرسد.
هر سازمان در قلمرو واحدهای وظیفهای خود نقاط ضعف و قوتی دارد که در هیچ شرکتی یکسان نیستند. مدیریت استراتژیک فرآیندی است که به روابط متقابل بسیاری نیاز دارد. در اجرای این فرایند ایجاب میکند که بین مدیریت سازمان و مدیریت واحدهای بازاریابی، مالی- حسابداری، تولید – عملیات، تحقیق و توسعه و همچنین سیستمهای اطلاعات رایانهای هماهنگی اثر بخشی وجود داشته باشد. موفقیت سازمان در گرو همکاری و همیاری مدیران و کارکنان همه دوایر و واحدهای سازمانی است تا دیدگاهها، نظرات و عقاید خود را ارائه نمایند. در رویکرد وظیفهای با درنظر گرفتن تمامی موارد ذکر شده به بررسی عوامل داخلی سازمان میپردازیم.
با مشخص شدن عوامل کلیدی داخلی از طریق رویکرد وظیفهای، باید تعیین کرد که آیا این عوامل نقطه قوت محسوب میشوند یا ضعف. در صورتی که عوامل موجود برای دستیابی به موفقیتهای آتی و با توجه به روند در پیش رو کافی و مناسب باشند، میتوان آنها را به عنوان نقطه قوت سازمان به حساب آورد و در غیر این صورت آن عامل برای سازمان یک نقطه ضعف محسوب میشوند.
در انتها یادآوری میشود که با دریافت پاورپوینت این فصل میتوانید به توضیحات بیشتر پیرامون مباحث مطرح شده و نیز جداول و ابزارهای کاربردی مربوط به این فصل دسترسی پیدا کنید.
شما می توانید فایل PDF این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید
[restrict]
دریافت PDF این مقاله
[/restrict]
1 Comment
عالییی بود عااالی