مبانی فلسفی روش تحقیق علمی

 [rt_reading_time label=”میانگین زمان مطالعه:” postfix=”دقیقه” postfix_singular=”دقیقه“]

در آموزش روش تحقیق علمی اهداف بسیاری دنبال می‌شود که از جمله آن‌ها فراگیری روش دستیابی و کشف مجهولات است که از راه‏ های غیرعلمی و غیراصولی قطعاً نمی ‏توان به نتیجه قابل‌اعتمادی دست یافت. علاوه بر این، کسب مهارت‏ های لازم برای انجام پروژه ‏های تحقیقاتی و پایان‏ نامه ‏های تحصیلی نیز از دیگر اهداف این درس است.

در ابتدا باید تعریف صحیحی از علم داشته باشیم. منظور از علم به دست آوردن دانش دقیق و قابل اتکا از دنیای اطراف است. در مفهوم کلی و عام علم را knowledge نامیده ‏اند. اما مفهوم خاصی نیز از واژه علم تعبیر شده است و آن science و منظور آن بخشی از دانستنی ‏ها و آگاهی ‏های بشر است که به روش‌های تجربی قابل‌اثبات باشند. انیشتین علم را کوششی برای تطبیق تجربیات حسی نامنظم و متنوع، به یک سیستم فکری متحدالشکل دانسته است که در این سیستم تجربیات واحد با جنبه نظری باید طوری همبسته باشند که هماهنگی آن‌ها متمایز و متقاعدکننده باشد.

علم را می‌توان به دو دسته حضوری و حصولی تقسیم کرد.
منظور از علم حضوری این است که واقعیت معلوم، بدون وجود واسطه در پیش انسان حاضر باشد مانند :علم به ترس. (به طور مثال علم به حالات ذهنی و روحی خود، اینکه شما از چیزی می‌ترسید و بدان علم دارید.)
علم حصولی یعنی بر اساس مفهوم Ùˆ واقعیت خارجی Ùˆ با واسطه برای انسان حاصل گردد، مانند :علم به اشیای خارجی. (یعنی فقط تصویر Ùˆ مفهومی از یک Ø´ÛŒ پیش روی ما نمایان است، علم به وجود موجودات خارجی از قبیل درخت‌ها، آسمان، انسان‌های دیگر Ùˆ…)

در ارتباط با علم سه مفهوم بنیادی بیان شده است:

۱. روش‌شناسی یا متدولوژی:

روش‌شناسی در مفهوم مطلق به شیوه ‏هایی گفته می‌شود که برای رسیدن به شناخت علمی از آن‌ها استفاده می‌شود و روش‌شناسی هر علم نیز شیوه‏ های مناسب و پذیرفته شده برای شناخت هنجارها و قواعد آن علم است. اجرای هر قاعده پس از شناخت آن امکان‌پذیر است، پس طبعاً روش‌های شناخت علم از روش‌های اجرای آن متمایز هستند.

۲. اسیپتمولوژی (Epistemology):

معرفت ‏شناسی یا شناخت‎‏شناسی شاخه ‏ای از فلسفه است که به نظریات مرتبط با چیستی معرفت و راه ‏های رسیدن به آن می ‏پردازد. در این علم پرسش‏ هایی در ارتباط با امکان و چیستی معرفت مطرح می‌شود.

۳. هستی‌شناسی (Ontology):

هر انسان با توجه به محیطی که زندگی می‏ کند از اشیای پیرامون خود شناختی به دست می‏ آورد و اشیا را به صورت تلویحی دسته‌بندی کرده و روابط بین آن‌ها را مشخص می‏ کند؛ به عبارت دیگر می‌توان هستی‌شناسی را شناختی که فرد از محیط اطرافش به دست می ‏آورد تعریف کرد.
هستی‌شناسی شاخه ‏ای از فلسفه است که معرفت‌شناسی یا مطالعه انتقادی را تکمیل می ‏کند. این علم به مطالعات پدیده ‏هایی می‏ پردازد که در عالم واقع وجود دارند اما این وجود همواره حقیقی نیست، مانند اسطوره ‏های تخیلی، نقطه و خط ریاضی یا مفاهیم انتزاعی مانند: زیبایی، فضیلت و عدالت.

در معنی عام آنتولوژی به دنبال پاسخ سؤالاتی از قبیل “هستی چیست؟” Ùˆ “ویژگی مشترک موجودات کدام‌اند؟” است. در فلسفه آنتولوژی را سیستمی از دسته ‏های مختلف است Ú©Ù‡ از دیدگاه خاصی نسبت به دنیا ایجاد شده ‏اند.

در سال ۱۹۸۰، از لغت آنتولوژی برای دو منظور استفاده کرد: نظریه‌ای در مورد جهان مدل شده و مؤلفه‌ای از سیستم‌های دانش. این مجمع از این وسیله برای اثبات خودکار بهره گرفت. آنتولوژی در هوش مصنوعی و همچنین علوم کامپیوتر به مجموعه‌ای از لغات و فرضیات گفته می‌شود که با توجه به معنی آن لغات و به‌منظور توصیف یک واقعیت خاص طراحی‌شده‌اند. استفاده از این مفهوم در سال‌های اخیر بسیار رواج یافته است و دلیل این امر را می‌توان افزایش ارتباطات و اطلاعات دانست.(روش تحقیق علمی)

شما می توانید فایل PDF این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید

[restrict]

دریافت PDF این مقاله

   دانلود PDF

[/restrict]