یکی از مباحثی که در رشته رفتارسازمانی مورد بررسی قرار می‏‎گیرد، رفتار گروهی است. منظور از گروه دو یا چند نفر است که رفتار متقابلی با هم دارند و گردهم می‎‏آیند تا به هدف یا اهداف خاصی دست‏ یابند. با وجود رابطه متقابل افراد با یک‏دیگر در گروه، اما گروه ویژگی‎‏های مستقل و جداگانه‏‎ای نسب به افراد حاضر در گروه دارد.

انواع گروه‎‏ها را می‏‎توان به دو دسته تقسیم کرد:

• گروه رسمی: در آن، گروه‏‎های کاری و کاری را که باید انجام دهند مشخص شده است.
• گروه غیررسمی: مجموعه‏‎های سازماندهی نشده که در محیط کاری تشکیل شده‏‎اند و واکنش طبیعی در برابر نیازهایی است که در نتیجه تماس‏‎های اعضا بوجود می‎‏آیند.

هرکدام از این گروه‎‏ها دسته بندی جداگانه‎‏ای را در خود دارند. گروه‏‎های رسمی به دو دسته حاکم و تخصصی و گروه‏‎های غیر رسمی نیز به دو دسته ذی‎نفع و گروه دوستی تقسیم می‎‏شوند.

اما هر فرد برای پیوستن به یک گروه، دلایل مختلفی را دارد. ازجمله این دلایل می‎توان امنیت، پایگاه و مقام، احساس ارزش شخصی، وابستگی، قدرت و تامین هدف را نام برد که به نوعی هر یک از این‏‎ها یک نوع از نیازها را برطرف می‏‎کند.

مفاهیمی در گروه‎ها مطرح است که هر فرد در زندگی خود نیاز به آن‎ها را احساس می‎کند؛ مفاهیمی ماننده نقش‏‎ها، هنجارها، انسجام، اندازه یا بزرگی گروه و وجود مقام‏‎های فردی که می‎‏تواند دلایل احساس نیاز فرد به عضوی از گروه بودن را توجیه کند.

تصمیم‎گیری گروهی

فرایند تصمیم‏‎گیری در گروه‏‎ها به دو صورت فردی و گروهی صورت می‏‎گیرد که هرکدام از این دو شیوه مزایا و معایبی را دارند. تصمیم‎گیری فردی، سرعت تصمیم‎‏گیری را بالا می‎‏برد و رویه باثبات و بدور از کشمکش و رقابت را موجب می‎‏شود.

 در تصمیم‎‏گیری گروهی، اطلاعات بیشتری در تصمیم اتخاذ شده دخالت دارند و درنتیجه تصمیمات با کیفیت‎‏تری حاصل می‎‏شود و  در مورد راه‏‎حل‏‎های ارائه شده توافق بیشتری وجود دارد. تصمیم‎‏گیری توسط فرد باعث افزایش کارایی می‎‏شود و راندمان کار را بالا می‏‎برد در حالی که تصمیم‏‎گیری گروهی باعث افزایش اثربخشی می‎‏شود، چراکه راه‏‎حل‏‎های بیشتر خلاقیت بالاتری را بوجود می‏‎آورد.

یکی از موارد مهمی‏ که تصمیم‏‎گیری در گروه را متأثر می‏‎کند و باعث صدمه دیدن آن می‏‎شود، همرنگ شدن با جماعت است.

پنج مؤلفه زیر در میزان صدمه‏ پذیر بودن یا نبودن گروه در مقابل پدیده همرنگی تأثیر گذار هستند:

۱- انسجام گروه  ۲- رفتار رهبر  ۳- نفوذ ناپذیری در برابر عوامل خارجی  ۴- فشار زمانی  ۵- ناتوانی در بکارگیری روش‎‏های گوناگون.

در انتهای مبحث تصمیم‎گیری در گروه، چند شیوه معمول و رایج را در ارتباط با تصمیم‏‎گیری در گروه معرفی می‏‎کنیم:

۱- تصمیم‏‎گیری براساس تعامل یا روابط متقابل اعضای گروه؛ که متداول‏‎ترین شیوه است.

۲- طوفان مغزی یا فکری

۳- روش مبتنی بر ایجاد گروه اسمی

۴- تشکیل جلسه راه دور

گروه کاری

موضوع دیگر که به آن خواهیم پرداخت کار تیمی است. در مواردی که انجام کاری نیاز به مهارت، تجربه و دیدگاه‎‏های گوناگون داشته باشد، انجام کار به صورت تیمی باعث افزایش سرعت و کاهش هزینه‏‎ها می‎گردد.

اما مفهوم و کارکرد تیم با گروه متفاوت است. در گروه دو یا چند نفر به منظور رسیدن به هدفی خاص گردهم می‏‎آیند. اما در گروه کاری یا تیم به سبب وجود رابطه متقابل میان افراد اطلاعات مبادله می‏‎شود و افراد در حوزه مسئولیت خود یکدیگر را یاری می ‏‎کنند. در گروه‎های کاری الزاماً هم‏‎افزایی مثبت مطرح نیست و الزامی ندارد که کار گروه از مجموع تلاش اعضا بیشتر باشد.

تیم‎‏های حل کننده مسئله، روند انجام کار  را بررسی می‏‎کنند و باعث می‏ ‎شوند تا انجام امور بهبود یابد. البته به ندرت به آن‎ها اختیار عمل داده می‎‏شود. تیم‏‎های خودگردان یا مستقل علاوه بر حل مسئله، جنبه اجرایی کار را نیز بر عهده دارند و مسئولیت کامل نتیجه کار را معتهد می‎‏شوند.

برای خلق تیم‎هایی با عملکرد مطلوب رعابت چند نکته الزامی است: اول آن ‏که در تیم‎های بزرگ به دلیل سخت شدن انسجام افراد، کارایی کاهش می‎یابد. دومین نکته انتخاب اعضا با توانایی‏‎های بالا و البته مطلوب است. نکته سوم آن که با توجه به نقاط ضعف و قدرت اعضا به آن‏‎ها نقشی در تیم اختصاص داده شود و برای بهبود توانایی‎های آن‎ها تلاش شود.

تیم‏‎ های اثر بخش هدف مشترکی دارند و بواسطه‏ آن به گونه ‎‏ای افراد را در تیم هدایت می‎‏ کنند که آن‎ها هم درمورد این اهداف خود را متعهد بدانند. تیم موفق می‎‏کوشد تا هدف مشترک را به صورت هدف مشخص، کوچک و قابل سنجش درآورد چرا که اهداف مشخص به اعضای تیم انرژی می‏‎دهد.

در انتها یادآور می‎شویم که با دریافت پاورپوینت مربوط به این فصل توضیحات بیشتر و مطالب کامل‏‎تری را پیرامون مباحث مطرح شده در اختیار خواهید داشت.

[restrict]

دریافت PDF این مقاله

دانلود PDF

[/restrict]