یکی از مباحثی که در رشته رفتارسازمانی مورد بررسی قرار میگیرد، رفتار گروهی است. منظور از گروه دو یا چند نفر است که رفتار متقابلی با هم دارند و گردهم میآیند تا به هدف یا اهداف خاصی دست یابند. با وجود رابطه متقابل افراد با یکدیگر در گروه، اما گروه ویژگیهای مستقل و جداگانهای نسب به افراد حاضر در گروه دارد.
انواع گروهها را میتوان به دو دسته تقسیم کرد:
هرکدام از این گروهها دسته بندی جداگانهای را در خود دارند. گروههای رسمی به دو دسته حاکم و تخصصی و گروههای غیر رسمی نیز به دو دسته ذینفع و گروه دوستی تقسیم میشوند.
اما هر فرد برای پیوستن به یک گروه، دلایل مختلفی را دارد. ازجمله این دلایل میتوان امنیت، پایگاه و مقام، احساس ارزش شخصی، وابستگی، قدرت و تامین هدف را نام برد که به نوعی هر یک از اینها یک نوع از نیازها را برطرف میکند.
مفاهیمی در گروهها مطرح است که هر فرد در زندگی خود نیاز به آنها را احساس میکند؛ مفاهیمی ماننده نقشها، هنجارها، انسجام، اندازه یا بزرگی گروه و وجود مقامهای فردی که میتواند دلایل احساس نیاز فرد به عضوی از گروه بودن را توجیه کند.
فرایند تصمیمگیری در گروهها به دو صورت فردی و گروهی صورت میگیرد که هرکدام از این دو شیوه مزایا و معایبی را دارند. تصمیمگیری فردی، سرعت تصمیمگیری را بالا میبرد و رویه باثبات و بدور از کشمکش و رقابت را موجب میشود.
در تصمیمگیری گروهی، اطلاعات بیشتری در تصمیم اتخاذ شده دخالت دارند و درنتیجه تصمیمات با کیفیتتری حاصل میشود و در مورد راهحلهای ارائه شده توافق بیشتری وجود دارد. تصمیمگیری توسط فرد باعث افزایش کارایی میشود و راندمان کار را بالا میبرد در حالی که تصمیمگیری گروهی باعث افزایش اثربخشی میشود، چراکه راهحلهای بیشتر خلاقیت بالاتری را بوجود میآورد.
یکی از موارد مهمی که تصمیمگیری در گروه را متأثر میکند و باعث صدمه دیدن آن میشود، همرنگ شدن با جماعت است.
پنج مؤلفه زیر در میزان صدمه پذیر بودن یا نبودن گروه در مقابل پدیده همرنگی تأثیر گذار هستند:
۱- انسجام گروه ۲- رفتار رهبر ۳- نفوذ ناپذیری در برابر عوامل خارجی ۴- فشار زمانی ۵- ناتوانی در بکارگیری روشهای گوناگون.
در انتهای مبحث تصمیمگیری در گروه، چند شیوه معمول و رایج را در ارتباط با تصمیمگیری در گروه معرفی میکنیم:
۱- تصمیمگیری براساس تعامل یا روابط متقابل اعضای گروه؛ که متداولترین شیوه است.
۲- طوفان مغزی یا فکری
۳- روش مبتنی بر ایجاد گروه اسمی
۴- تشکیل جلسه راه دور
موضوع دیگر که به آن خواهیم پرداخت کار تیمی است. در مواردی که انجام کاری نیاز به مهارت، تجربه و دیدگاههای گوناگون داشته باشد، انجام کار به صورت تیمی باعث افزایش سرعت و کاهش هزینهها میگردد.
اما مفهوم و کارکرد تیم با گروه متفاوت است. در گروه دو یا چند نفر به منظور رسیدن به هدفی خاص گردهم میآیند. اما در گروه کاری یا تیم به سبب وجود رابطه متقابل میان افراد اطلاعات مبادله میشود و افراد در حوزه مسئولیت خود یکدیگر را یاری می کنند. در گروههای کاری الزاماً همافزایی مثبت مطرح نیست و الزامی ندارد که کار گروه از مجموع تلاش اعضا بیشتر باشد.
تیمهای حل کننده مسئله، روند انجام کار را بررسی میکنند و باعث می شوند تا انجام امور بهبود یابد. البته به ندرت به آنها اختیار عمل داده میشود. تیمهای خودگردان یا مستقل علاوه بر حل مسئله، جنبه اجرایی کار را نیز بر عهده دارند و مسئولیت کامل نتیجه کار را معتهد میشوند.
برای خلق تیمهایی با عملکرد مطلوب رعابت چند نکته الزامی است: اول آن که در تیمهای بزرگ به دلیل سخت شدن انسجام افراد، کارایی کاهش مییابد. دومین نکته انتخاب اعضا با تواناییهای بالا و البته مطلوب است. نکته سوم آن که با توجه به نقاط ضعف و قدرت اعضا به آنها نقشی در تیم اختصاص داده شود و برای بهبود تواناییهای آنها تلاش شود.
تیم های اثر بخش هدف مشترکی دارند و بواسطه آن به گونه ای افراد را در تیم هدایت می کنند که آنها هم درمورد این اهداف خود را متعهد بدانند. تیم موفق میکوشد تا هدف مشترک را به صورت هدف مشخص، کوچک و قابل سنجش درآورد چرا که اهداف مشخص به اعضای تیم انرژی میدهد.
در انتها یادآور میشویم که با دریافت پاورپوینت مربوط به این فصل توضیحات بیشتر و مطالب کاملتری را پیرامون مباحث مطرح شده در اختیار خواهید داشت.
[restrict]
دریافت PDF این مقاله
[/restrict]