میانگین زمان مطالعه: 5 دقیقه

در این مقاله به مبحث طرح تجاری (Business Plan) می پردازیم که جزء متداول‌ترین اصطلاحات حوزه‌ی کارآفرینی همانند ایده، ریسک، محصول و خلاقیت است.

در رابطه با طرح کسب ‏و کار تعاریفی مختلفی بیان شده است ازجمله یک طرح که آینده و توسعه یک کسب‏ و کار را تعیین می‌کند و اغلب یک دوره چندساله را در برمی‌گیرد. در تعریفی جامع ‏تر که توسط وستوود بیان شده است، طرح کسب ‏و کار ابزاری است که صاحبان ایده به کمک آن، ایده تجاری خود را در خصوص راه ‏اندازی یا توسعه یک کسب ‏و کار، معرفی می ‏نمایند و به این وسیله سرمایه ‏گذاران احتمالی را برای سرمایه ‏گذاری ترغیب می‌کنند. علاوه بر این تهیه طرح کسب‏ و کار سبب می‌شود که صاحب ایده، شناخت بهتر و کامل‏ تری از طرح خود به دست آورد و از منظره ای گوناگون به بررسی طرح خود بپردازد. درنتیجه ریسک شکست طرح را کاهش می‌دهد.

از مزایایی که تهیه یک طرح تجاری برای خود فرد کارآفرین داراست می‌توان موارد زیر را بیان کرد:

• • زمان تلاش و پژوهش و انضباط لازم در تهیه یک برنامه تجاری، کارآفرین را مجبور به دقت و نگاه هدفمندانه می‌کند.

• • تحلیل ‏های رقابتی و مالی و اقتصادی کارآفرین را مجبور به نگاه موشکافانه به فرضیه ها موفقیت می‌کند.

• • از نظر اقتصادی کارآفرین راهکارهای عملکردی و نتایج قابل‌اعتماد را می‌توان نشان دهد.

• در برنامه تجاری اهداف سنجیده و معیارهایی برای سنجش و مقایسه فراهم می‌شود و یک ابزار ارتباطی برای منابع خارجی است.

همچنین برای تأمین‌کنندگان مالی نیز دارای مزایایی همچون موارد زیر است:

۱. منابع مالی در دسترس و پتانسیل بازار را تشریح کرده و راه کارهای دستیابی را نیز ارائه می‌دهد.
۲. نیاز به انواع مختلف تأمین مالی را تشریح می‌کند.
۳. با تأکید بر بحران ‏های متفاوت به بررسی و تعیین شانس موفقیت پروژه می‌پردازد.
۴. با یک نگاه کلی به پروژه اطلاعات لازم برای بخش مالی و ارزیابی تجاری را ارائه می‌دهد.

با تهیه‏ طرح تجاری امکان جذب سرمایه و یا جلب همکاری فراهم می‌شود؛ اولین و اصلی ‏ترین هدف از تهیه‏ طرح کسب ‏و کار این است که بتوان به کمک آن، سرمایه ‏گذاران را به سرمایه ‏گذاری در طرح تشویق کرد همچنین در بسیاری از موارد تهیه طرح کسب‏ و کار زمینه را برای همکاری گروه ‏ها و افراد دیگر فراهم می‌کند و حتی با تهیه طرح کسب‏ و کار می‌توان این امکان را فراهم کرد تا بتوان از مؤسسات و مراکز مالی و اعتباری، درخواست وام نمود. البته نباید طرح تجاری را به چشم یک پروژه‌ی سطحی و کوتاه‌مدت ببینیم یا تبدیل به یک برنامه‌ی صوری برای دریافت سرمایه مدنظر باشد؛ این دو نگاه بسیار خطرآفرین و نادرست است که اثرات آن در همان مراحل ابتدایی طرح نمود پیدا می‌کند.

معمولاً طرح ‏های کسب‏ و کار توسط مدیران، سرمایه ‏گذاران، شرکت ‏های سرمایه‏ گذاری، بانکداران، سهامداران و شرکا ممکن است خوانده شود در واقع طرح کسب ‏و کار اغلب برای یکی از این بخش‏ ها تهیه می‌شود. مهم‌ترین فواید طرح کسب ‏و کار برای استفاده‌کنندگان عبارت است از:
۱. ارائه چشم‏ انداز و آینده طرح: در چشم ‏انداز باید تصورمان را از فعالیت بیان کنیم. چشم‏ انداز باید مفصل، آرمانی و پرمحتوا باشد، باید ذهن تحریک کند و خواننده را بر سر ذوق آورد. همچنین باید از آوردن تجزیه و تحلیل و کلمات منفی و خسته‌کننده در آن پرهیز کرد.
۲. بیان مأموریت: شرح مأموریت باید کوتاه باشد و با چند کلمه حیطه فعالیت را طوری بیان کند که توجه خواننده به آن جلب شود و به طور کل باید پاسخی به این سؤال باشد که چرا مشتریان از خدمات و محصولات شما بهره می ‏برند.

۳. تعیین اهداف: اهداف باید به شکل مقاصد قابل اندازه ‏گیری و تأثیرگذار تعریف شوند. همچنین باید دقیق و شفاف باشند و برای آن‌ها زمان معینی تعیین شود.

۴. بیان استراتژی‏ ها: استراتژی ‏ها جهت و روش ایجاد و اداره فعالیت و نیز معیار فعالیت کارآفرین را تعیین می‌کند. استراتژی ‏های خارجی با بهره ‏گیری از فرصت‌ها و استراتژی ‏های داخلی با تکیه بر نقاط قوت و ضعف ‏های داخلی سازمان تعیین می ‏گردند.

برای بررسی و تحلیل عوامل داخلی و خارجی مدل‌های مختلفی وجود دارد، یکی از رایج ‏ترین آن‌ها مدل “SWOT” است. در این تحلیل با دو دسته متغیر روبرو هستیم، دسته اول شامل نقاط ضعف و قوت است و دسته دوم شامل تهدیدها و فرصت‌ها است که به بررسی توانمندی ‏ها و نقاط ضعف بالقوه می‌پردازد.
SO – با استفاده از نقاط قوت داخلی از فرصت‌های خارجی استفاده می‌کنیم.
WO- با بهره‌برداری از فرصت‌ها نقاط داخلی رو بهبود بخشیم.
ST – با بهره‌گیری از نقاط قوت بر تهدیدات محیط غلبه کنیم.
WT – در حالت تدافعی و با کاهش نقاط ضعف از تهدیدات دوری می‌کنیم.

۵. بیان برنامه‏ ها: باید دستورالعملی دست‌یافتنی و معنی‏ دار برای رشد فعالیت ‏هایمان ارائه دهیم که بیان کند برای رسیدن به مقاصد خود باید چه اقداماتی را انجام داد.
هرچه این بیان شفاف‌تر و دقیق‌تر باشد کار پروژه مرحله‌ی طرح و اجرا با سرعت بیشتری پیش می‌رود.

۶. طرح بازاریابی: در این بخش با توصیف شرایط بازار و راهبردهای بازار در توزیع و قیمت ‏گذاری و تبلیغ، برای متقاعدسازی سرمایه ‏گذاران به اینکه بازار مناسبی برای تولید و عرضه محصول و خدمت وجود دارد تلاش می‌شود.

۷. تجزیه و تحلیل بازار: در این بخش اهداف بازاریابی خود را با واقعیات موجود محک می‏زنیم. این‌که مشتریان چه کسانی هستند، چه مزایایی مورد نظر آن‌ها است و چه ویژگی‏ هایی دارند. اندازه بازار و روند دسترسی به کالاها چگونه است و همچنین تخمینی از روند صنعت، فناوری ‏های جدید، سیاست‏ های دولت و تغییرات اجتماعی. این‌که محصول یا خدمت شما چه سهمی از بازار را به خود اختصاص می‌دهد. در بازار چه رقبایی حضور دارند و این بازار چه خطراتی را می‌تواند برای شما داشته باشد.

۸. ارائه طرح تولید: طرح تولید بیانگر فرایند و چگونگی تولید محصول است و شامل چرخه عملیات، محل جغرافیایی، تجهیزات، راهبردها و وضعیت قانونی و اداری است.

۹. طرح سازمان‌دهی: در این بخش به مالکیت و حدود اختیارات و مسئولیت ‏ها و اعضای گروه مدیریت اشاره می‌شود و شامل ساختار سازمانی، گروه مدیریت، تجارب و قابلیت‎‏ها و هیئت سیاست ‏گذاری و نیز ساختار مالکیت و قراردادها است.

۱۰. طرح مالی: طرح مالی شامل سه طرح ترازنامه، صورتحساب درآمد و بیان نقدینگی است و به تحلیل نقطه سر به ‏سر تولید و کنترل هزینه ‏ها می‌پردازد. طرح مالی به میزان سودآوری قابل انتظار و ریسک ‏های مورد انتظار پرداخته و نیز منابع مالی مورد انتظار برای اجرای طرح را نشان می‌دهد.

۱۱. ارائه زمان‌بندی: این‌که در چه زمانی به چه میزانی از پیشرفت و سود دهی رسیده ‏ایم.

شما می توانید فایل PDF این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید