روش‌های پرداخت بین الملل

در معاملات تجاری بین‌المللی وجهی که فروشنده در مقابل دریافت آن مالکیت کالا را به خریدار انتقال می‌دهد، به شیوه‌های مختلفی پرداخت می‌گردد. روش‌های پرداخت برای به حداقل رسانیدن خطر عدم پرداخت در طول تاریخ تحولاتی را پشت سر گذاشته است.

تا اواخر قرن هجدهم میلادی دادوستد، روش ثابت و ابتدایی داشت؛ خریدار یا نماینده او شخصاً به فروشنده مراجعه می‌کرد و با پرداخت قیمت کالا به‌صورت نقدی، کالا را تحویل می‌گرفت و با خود حمل می‌کرد. به‌این‌ترتیب هیچ‌یک از طرفین در معرض عهدشکنی و نقض عهد توسط طرف دیگر قرار نمی‌گرفت و هیچ خطری پرداخت وجه را تهدید نمی‌کرد. انقلاب صنعتی اروپا و آمریکا در تجارت بین‌المللی نیز انقلابی به وجود آورد که به علت ضرورت مداخله اشخاص و مؤسسات در حمل کالا ازیک‌طرف و پرداخت وجه کالا از طرف دیگر، اعمال روش‌های ابتدایی را غیرعملی نمود.

بعدازآن سعی شد تا نیازهای مردم یک کشور از طریق کالا و خدمات برتر از سایر کشورها برطرف شود؛ اما هنگامی‌که این حرکت آغاز شد مشکلات فراوانی پیش روی تجار و بازرگانان قرار گرفت که سبب اختلال درروند معاملات بین‌المللی می‌گردید؛ بنابراین بر اساس شناخت بازرگانان از یکدیگر روش‌های متفاوتی برای حل آن در نظر گرفته شد. مهم‌ترین مشکلات یعنی چگونگی دریافت کالای واقعی و پرداخت وجه آن سبب شد که روش‌هایی برای پرداخت مالی وجوه حاصل از خرید کالای تجاری ایجاد گردد.

روش‌های پرداخت بین‎الملل

به‌طورکلی ۵ روش اصلی در پرداخت‌های بین‌المللی رایج است که عبارت‌اند از:

1. حساب باز (نسیه)

2. پیش‌پرداخت

3. وصولی یا برات

4. پرداخت بااعتبار اسنادی

5. سیستم سوئیفت

1. حساب باز

در اینجا فروشنده بر اساس تفاهمی که با خریدار نموده است اقدام به ارسال کالا می‎کند و مالکیت خویش را با ارسال کالا و اسناد حمل از دست می‌دهد و در اختیار خریدار قرار می‌دهد. خریدار نیز بر اساس تفاهم اقدام به پرداخت مطابق شرایط قرارداد می‌نماید. در این حالت فروشنده اطمینان کامل به خریدار داشته و نیز دولت محدودیت‌هایی بر صادرات و واردات کالا ایجاد نمی‌نماید.

2. پیش‌پرداخت

از ساده‌ترین روش‌ها که بر پایه اعتماد بین دو طرف صورت می‌گیرد، روش پیش‌پرداخت است که در آن خریدار باید ریسک تمام هزینه محصول را در ابتدا همراه با درخواست آن برای فروشنده پرداخت نماید سپس باید منتظر بماند فروشنده کالا را برای او ارسال کند.

3. وصولی یا برات

درصورتی‌که طرفین معامله بخواهند از ریسک کل معامله بکاهند و ریسک را به‌صورت مناسب و متعادل بین یکدیگر تقسیم نمایند مجبور می‌شوند از راه‌های دیگر پرداخت استفاده نمایند. وصولی‌ها یکی از روش‌های مدرن در معاملات بازرگانی بین‌المللی می‌باشند. روش وصولی‌ها در عرف بانکی بازرگانی کشورمان تحت عنوان براتی یا واردات با روش “ثبت سفارش براتی در بانک” شناخته می‌شود.

در دو روش قبل بانک‌ها نقشی در بررسی اسناد نداشتند اما در این روش بانک‌ها علاوه بر انتقال وجه، اسناد را نیز موردبررسی قرار می‌دهند. آنچه در این روش اتفاق می‌افتد این است که فروشنده کالا را به کشور خریدار ارسال نموده، اما اسناد را مستقیم برای وی نمی‌فرستد، بلکه اسناد بازرگانی ازجمله فاکتور، بارنامه، لیست عدل بندی، گواهی مبدأ و دیگر اسناد را به همراه یک دستورالعمل برای بانک مشخص‌شده می‌فرستد.

4. پرداخت بااعتبار اسنادی

اعتبار اسنادی تعهدی از جانب بانک است که  به خریدار و فروشنده اعطا می‌شود. در این روش تعهد می‌شود که میزان پرداختی خریدار به فروشنده به‌موقع و با مبلغ درست به دست فروشنده خواهد رسید. هرگاه که خریدار قادر به پرداخت مبلغ خرید نباشد، بانک وظیفه دارد باقیمانده یا تمام مبلغ خرید را بپردازد. اعتبارات اسنادی اغلب در معاملات بین‌المللی به‌منظور اطمینان از دریافت مبالغ پرداختی مورداستفاده قرار می‌گیرد. به دلیل ماهیت معاملات بین‌المللی که شامل عواملی همچون مسافت طولانی و تفاوت قوانین کشورها و … می‌شود، اعتبارات اسنادی یک جنبه بسیار مهم در تجارت بین‌المللی شناخته‌شده است.

5. سیستم سوئیفت

بانک‌ها در سراسر جهان به یک روش مداوم و جهانی نیاز داشتند تا پول را از کشوری به کشور دیگر انتقال دهند و شبکه سوئیفت پاسخی برای این نیاز بود. سوئیفت، یک شبکه امن را مهیا می‌سازد که به بیش از ۱۰ هزار موسسه مالی در ۲۱۲ کشور مختلف اجازه می‌دهد اطلاعات تراکنش‌های مالی یکدیگر را ارسال و دریافت کنند. پیش از آن‌که شبکه سوئیفت شروع به کار کند، بانک‌ها و مؤسسات برای انتقال پول به سیستمی به نام تلکس (TELEX) متکی بودند. سیستم تلکس برای زمانه‌ای که تکنولوژی به‌سرعت در حال پیشرفت بود، کند به شمار می‌آمد و امنیت لازم را نداشت.

موضوع مهم دیگر در امر تجارت بین الملل، حمل و نقل کالا است که نمی‎توان به‌سادگی از آن گذشت و نیاز به بررسی‌ها و ارزیابی‌های عمیق دارد. شیوه‌های حمل‌ونقل بین‎الملل موضوعی است که در فصل بعد به آن‌ خواهیم پرداخت.

شما می توانید فایل PDF این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید

[restrict]

دریافت PDF این مقاله

دانلود PDF

[/restrict]