کارآفرینی را در همه‌جا، در دنیای کسب‌وکار، دنیای علم، دنیای هنر و تئاتر، ورزش، سازمان های نظامی و انتظامی، بخش عمومی و خصوصی در بین کاشفان و کاوشگران می‌توان پیدا کرد. نکته کلیدی این است که رفتار کارآفرین از راه‌های مختلف تفاوت ایجاد می‌کند و او را متمایز می‌سازند. در این پژوهش، جهت بررسی پیش‌بینی کننده‌های رفتار کارآفرینی یک نمونه‌ی ۱۰۰ نفری از کارآفرینان در بخش‌های مختلف تولیدی، صنعتی و خدماتی موردبررسی قرارگرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد استفاده از تصویر ذهنی مهم‌ترین پیش‌بینی کننده رفتار کارآفرینی است.

مکاتب خرد و کلان در کارآفرینی

مروری بر ادبیات کارآفرینی طبقه‌بندی‌های مختلفی از نظریه‌های کارآفرینی را نشان می‌دهد که در هرکدام رفتار کارآفرین بنا بر اهداف و مسیری که طی می‌کند متفاوت خواهد بود. کوارتکوو هاجتس مکاتب کارآفرینی را به دو دسته دیدگاه خرد و دیدگاه کلان طبقه‌بندی کرد و در کنار این دو نگرش‌های فرایندی را به‌عنوان یک دسته مجزا تقسیم‌بندی کرده. دیدگاه خرد نظریه‌های ویژگی کارآفرینی، فرصت‌های کاری و فرمول‌بندی استراتژیک را شامل می‌شود. در دیدگاه کلان نیز سه نظریه عوامل محیطی، مالی سرمایه‌داری و نظریه جابجایی موردبررسی قرار می‌گیرند. نگرش‌های فرایندی نیز شامل فرایند رویدادی کارآفرینی و فرایند چندبعدی می‌باشد. در دیدگاه خرد، عواملی بررسی می‌شوند که خاص کارآفرینی بوده و بخشی از محوریت کنترل داخلی محسوب می‌شوند. برخلاف دیدگاه کلان که از بیرون به درون رویدادها توجه می‌کند و سه دسته نظریه مطرح دارد که در ادامه مطرح می‌شوند.

نظریات شناسایی رفتار کارآفرین

الف: نظریه ویژگی‌های کارآفرینی

پژوهشگران و نویسندگان بسیاری به تعیین صفات مشترک کارآفرینان که به ایجاد تمایز میان رفتار کارآفرین با دیگری می‌شود علاقه داشته‌اند. این نگرش ریشه در مطالعه روی افراد موفقی دارد که خصوصیات مشابهی از خود نشان می‌دهند. برای مثال دست‌یابی به هدف، خلاقیت، اراده و دانش فنی چهار عملی هستند که معمولاً کارآفرینان موفق از خود نشان می‌دهند.

همچنین وضعیت خانوادگی و تحصیلی بر رفتار کارآفرین نیز در این نظریه موردبررسی قرار می‌گیرد. برخی از پژوهشگران در رد وضعیت تحصیلی کارآفرینان دلایلی آورده‌اند و معتقدند تحصیلات بازدارنده‌ی روحیه ستیزه‌جویی کارآفرینان است. ولی برخی دیگر از مؤلفان معتقدند برنامه‌های تحصیلی جدید مانند دوره‌های آموزش کارآفرینی در کمک به توسعه کارآفرینی مؤثر است. ایده وضعیت خانوادگی، بر تشویق و حمایتی که در جو خانوادگی کارآفرین وجود دارد تأکید می‌کند. استدلال فوق این باور را ارتقاء می‌دهد که صفات معین وضع‌شده و به تائید رسیده در اوایل زندگی فرد، سرانجام منجر به موفقیت کارآفرین می‌شود.

کمار در مقاله خود در سال ۲۰۰۴ در مدل طبیعت و ویژگی‌های کارآفرینی، به عوامل سازمانی و تولید، ایده‌های نوآورانه، توانایی ایجاد موسسه، ظرفیت خطرپذیری، توانایی کشف فرصت‌ها اشاره‌کرده است. در مرکز همه‌ی این ویژگی‌ها توانایی‌ها و فعالیت‌های رهبری و مدیریت قرار دارد که هم بر این ویژگی‌ها اثرگذار است و هم بر شخصیت کارآفرین به‌طور ویژه مؤثر است و از طرفی شخصیت کارآفرین نیز بر توانایی رهبری و مدیریت کارآفرین مؤثر می‌باشد.

ب: نظریه فرصت‌های کاری

این نظریه بر جنبه فرصت گرایی در ایجاد پروژه‌های اقتصادی تأکید دارد. جستجو به دنبال منابع ایده، توسعه مفاهیم و پیاده‌سازی فرصت‌های ایجاد پروژه‌های اقتصادی، زمینه‌های مهم موردعلاقه این نظریه هستند. خلاقیت و اطلاع از بازار، از نکات ضروری در نظر گرفته می‌شود. به‌علاوه این نظریه تأکید دارد، توسعه ایده درست، در زمان درست، برای بازاری درست، کلید موفقیت در کارآفرینی است.

ج: نظریه فرمول‌بندی استراتژیک

جورج اشتا میز اظهار داشته است که طراحی استراتژیک در تار و پود مدیریت تنیده شده است و چیزی جدای از فرایند مدیریت نیست. نظریه فرمول‌بندی استراتژیک در کارآفرینی بر فرایند طرح‌ریزی در توسعه تجاری تأکید دارد. وی فرمول‌بندی استراتژیک را به‌عنوان تقویت عناصر منحصربه‌فرد در نظر می‌گیرد. بر این اساس، بازارهای منحصربه‌فرد، اشخاص منحصربه‌فرد، محصولات منحصربه‌فرد یا منابع منحصربه‌فرد در تشکیلات اقتصادی کارآمد شناسایی می‌شوند، مورداستفاده قرار می‌گیرند و یا سازمان‌دهی می‌شوند.

متن فوق بخشی از مقاله پیش‌بینی کننده‌های رفتار کارآفرینانه است که توسط عظیم السادات عبداللهی به نگارش درآمده و در کنفرانس ملی کارآفرینی، خلاقیت و سازمان های آینده منتشر شده است. برای مطالعه متن کامل این مقاله می‌توانید فایل PDF کامل آن را از همین صفحه دانلود نمایید. مجموعه mshojaie.com در تلاش است تا با گردآوری مقالات، کتاب‌های روز و مطالب مفید در حوزه‌های بازاریابی، مدیریت، منابع انسانی و کارآفرینی گامی در جهت رشد دانایی دانشجویان و علاقه‌مندان به این حوزه‌ها برداشته باشد.