رفتار سازمانی

میانگین زمان مطالعه: 3 دقیقه

رفتار سازمانی (Organizational Behavior) مطالعهٔ تأثیر افراد، گروه‌ها و ساختارها بر رفتار در یک سازمان با هدف بهبود کارایی در سازمان است و مدیریت رفتار سازمانی علم مطالعه و کاربرد دانش درباره نحوه برخورد مردم، افراد و گروه‌ها در سازمان‌ها است که با رویکرد سیستماتیک انجام می‌شود. بدین معنی که روابط بین مردم و سازمان‌ها را در ارتباط با کل افراد، گروه‌ها، سازمان‌ها و نظام‌های اجتماعی تشریح می‎کند و هدف آن دستیابی به اهداف انسانی، سازمانی و اجتماعی با ایجاد روابط بهتر است. درواقع مبحث مدیریت رفتار سازمانی کوششی است به‌منظور فراگرفتن مبانی اولیه رفتارشناسی فردی و رفتارشناسی در محیط سازمانی.

وقتی می‌گوییم رفتار سازمانی، باید تعریف خودمان را از واژه‌ی سازمان مشخص کنیم: سازمان را می‌توان مجموعه‌ای از افراد در نظر گرفت که در کنار یکدیگر و با هماهنگی هم، کار می‌کنند تا به هدف‌های فردی و جمعی خاصی برسند و رفتار سازمانی در این نقطه به وجود می‌آید؛ تلاش برای ایجاد همگرایی و همسویی بین انسان‌ها و ساختارهای انسانی، بین فرد و سازمان بطوری که با کمترین هزینه، خواسته‌های همه تأمین شود.

مدیریت رفتار سازمانی را می‌توان جزء مهم‌ترین و زیربنایی‌ترین درس‌ها در دوره‌های مدیریتی دانست که مدت‌هاست تقریباً در تمامی دوره‌های مدیریتی در سراسر جهان، تدریس می‎شود.

پیشینه‌ی تاریخی مدیریت رفتار سازمانی به چه زمانی بازمی‌گردد؟

نخستین بار آدام اسمیت در سال ۱۷۷۶، گونۀ جدیدی از ساختار سازمانی که بر تقسیم کار استوار بود معرفی کرد. پس از حدود یک قرن ماکس وبر، جامعه شناس آلمانی، مفهوم سازمان عقلایی و رهبری کاریزماتیک را مطرح کرد و مدتی بعد تیلور، نقش انگیزش در بهره‎وری کارکنان و استفاده سیستماتیک از هدف‎گذاری و سیستم پاداش را ارائه کرد. ماکس وبر پایه‌گذار مطالعات آکادمیک همراه با توسعه مدیریت علمی بوده است که تیلوریسم حد اعلای حرکتش بود. چستر بارنارد، هنری فایول، فردریک هرزبرگ ، آبراهام مازلو ، دیوید مک کللند و ویکتور وروم هم از دیگر محققان برجسته در این زمینه هستند.

چستر بارنارد، در تحقیقاتش بیان کرد که رفتار انسان‎ها در محیط سازمان و خارج از آن با یکدیگر متفاوت است و افراد در سازمان شخصیت متفاوتی را از خود نشان می‎دهند. بارنارد همچنین تأکید داشت که نمی‎توان صرفاً عوامل اقتصادی را در ایجاد انگیزه کارکنان مؤثر دانست.

جنگ جهانی دوم نیز سبب تغییر نگرش در حوزه رفتارسازمانی گردید و تدارکات و تحقیق‎ها عمیق و وسیع برای عملیات‌ها موجب جلب نظر مجدد علاقه‌مندان به مطالعه سازمان‎ها شد که به خلق نظریه سیستم‎ها منجر گردید. در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ تمرکز تحقیقات بر روانشناسی اجتماعی بود و تحقیقات آکادمیک هم بر مطالعات کمی تأکید داشته‎اند و هربرت الکساندر سیمون و جیمز جی.مارچ عمده تحقیقات اثرگذار در این دوره را به انجام رسانده‎اند. در این دوره نظریات مختلفی در ارتباط با سازمان منتشر شد که عمدتاً توسط دانشگاه استنفورد و کارنگی ملون انجام می‎شدند. سازمان غیررسمی، نظریه اقتضایی و … از دیگر نتایج این دوره بودند.

مدیریت رفتار سازمانی دقیقاً‌ برای چه کسانی مفید است؟

آشنایی با رفتار سازمانی محدود به مدیران یا دانشجویان رشته‎های مدیریت نمی‎شود. هرکسی و در هرسازمانی نیاز به آشنایی هرچند حداقلی با مبانی رفتارسازمانی دارد. فاصله گرفتن از زندگی فردی و منزوی و شروع یک زندگی اجتماعی نیازمند بهره‎گیری از دانش رفتار سازمانی است.

این مقاله خلاصه‎ای است از پژوهش‎های محمدرضا نیک‌فرجام است که در فایل PDF کامل آن در قالب طرح سؤالاتی اصول و مفاهیم علم رفتار سازمانی را شرح داده است و مطالعه‎ آن‎ها قطعاً سودمند خواهد بود.

شما می توانید فایل PDF کامل این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید

[restrict]

دریافت PDF این مقاله

دانلود PDF

[/restrict]