دورکاری

عصر حاضر، عصر تغییر و تحولات شگرف در دنیا است که تأثیرات مستقیم بر شکل و نحوه ادارۀ کسب‌وکارها دارند. یکی از بخش‌هایی که از این تغییرات تأثیر پذیرفته، کار و شغل است به‌گونه‌ای که ماهیت کار و اشتغال دستخوش تغییر و تحولات زیادی شده است. ازجمله اینکه برخی از مشاغل حذف‌شده‌اند و یا در آستانه حذف قرار دارند، برخی دیگر دچار تغییر فرآیندی شده‌­اند، برخی مشاغل نو و جدید ایجاد شدند، مشاغل دورکاری توسعه پیداکرده‌اند، وظایف تخصصی‌­تر و مبتنی بر اطلاعات شده، داشتن سواد اطلاعاتی اهمیت پیداکرده و فرصت­‌های جدید کارآفرینی به وجود آمده‌اند. مجموعه‌ی این تغییرات، باعث ایجاد اشکل جدیدی از مشاغل و همچنین توسعه شیوه‌هایی که در گذشته چندان مطرح و مطلوب نبودند شده است.

توسعه اشتغال پاره‌وقت

فناوری اطلاعات عامل اصلی ایجاد تغییرات گسترده در کار و اشتغال است، به‌طوری‌که میزان قابل‌توجهی از اشتغال بر اثر کاربرد فناوری اطلاعات و توسعه آن بوده است. همان‌طور که تقریباً پنجاه سال پیش هربرت مارکوزه، فیلسوف و روانشناس معروف، پیشگویی کرد که خودکارسازی این امکان را فراهم می‌کند که رابطه میان زمان آزاد و زمان کار معکوس شود.

این‌ها نشان‌دهنده آن است که اشتغال کامل به‌نوعی کم خواهد شد و استخدام­‌های پاره‌وقت توسعه خواهند یافت، الگوهای کاری جدیدی ایجاد می‌شوند و افراد خودشان بر کارشان نظارت و کنترل خواهند داشت و محیط خانه‌­ها و محله­‌ها به مراکز تولیدی تبدیل خواهند شد. به این نوع مشاغل اصطلاحاً “خویشتن کاری” نیز می­‌گویند که به زندگی انسان‌­ها معنای جدیدی داده است. یکی از رایج‌­ترین نمونه‌­های جدید خویشتن کاری، دورکاری است که اولین بار توسط جک ام. نیلز مطرح شد و امروزه در اکثر دنیا در حوزه­‌های مختلف چون بیمه، بهداشت، بانکداری، بازاریابی و تبلیغات، ساخت، تولید و … بکارگرفته می­‌شود.

تعاریف گوناگونی برای مفهوم دورکاری ارائه‌شده است ازجمله آن را نوعی آرایش کاری می‌­دانند که در آن افراد به شکل انعطاف‌پذیر ازنظر زمان و مکان به انجام وظایف و پاسخ به امور محوله می‌­پردازند. در تعریفی دیگر نیز دورکاری را استفاده از کامپیوترها و ارتباطات راه دور برای تغییر موقعیت جغرافیایی محل کار و انجام وظایف شغلی تعریف کرده‌اند.

نکته‌­ای که در این زمینه وجود دارد، ویژگی‌های مشاغل دورکاری است؛ مواردی همچون قابلیت اجرا به‌صورت فردی، نیاز به نظارت و آموزش کم، عدم وابسته بودن به مکان و زمان و عدم نیاز به‌مواجهه رو در رو با مشتریان.

مزایا و معایب دورکاری

اگر کارآفرینان بخواهند از این روش کاری استفاده نمایند مزایایی چون کاهش هزینه‌­ها، حذف مشکلات حضور و غیاب کارکنان، عدم توجه به حضور افراد بلکه توجه به نتیجه، توسعه جغرافیایی حوزه­‌های‌ عملکرد سازمان‌­ها، انتخاب کارکنان بدون توجه به محدودیت‌­های جغرافیایی، بالا بردن استقلال شغلی، کاهش فشارهای روحی و امکان استفاده از توانایی‌­های تمام افراد جامعه را برای آن‌ها به همراه دارد.

باوجود مزایای بسیار دورکاری، نباید از معایب آن‌ هم غافل شد ازجمله اینکه هر فردی نمی‌تواند به این شیوه کار کند، فرد موردنظر باید دارای سواد کامپیوتری بوده و به زبان انگلیسی آشنا باشد. دوم اینکه کنترل و ارزیابی عملکرد این‌گونه کارکنان مشکل خواهد بود. سومین ایرادی که برای دورکاری محسوب می‌شود کاهش میزان ارتباطات شغلی و تعاملات اجتماعی در این نوع کار است. علاوه بر موارد ذکر شده، این روش نیازمند به امنیت اطلاعات و همچنین تجهیزات مناسب است.

دورکاری به دو طریق می‌­تواند منجر به توسعه کارآفرینی شود. اول ایجاد شرایط جدید کاری و توسعه کار و اشتغال. دوم توسعه کارآفرینی دیجیتال و یا کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات از طریق تسهیل رویه‌­ها. برای آشنایی با این تأثیرات و همچنین توضیحات بیشتر در ارتباط با مباحث مطرح‌شده، دانلود و مطالعه فایل PDF کامل این مقاله که حاصل پژوهش‌های آقای محمد فتحیان و خانم ملیحه خنجری است و در کنفرانس ملی کارآفرینی، خلاقیت و سازمان‌های آینده منتشر شده است، مفید خواهد بود.

شما می توانید فایل PDF کامل این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید

[restrict]

دریافت PDF کامل این مقاله

دانلود PDF

[/restrict]