فرایند اجرای استراتژی

ادبیات معاصر در حوزه راهبردهای مدیریتی از جمله فروش بیانگر این حقیقت تلخ است که شکاف بزرگی بین تشکیل استراتژی و فرایند اجرای استراتژی وجود دارد. یعنی بین چیزی که شرکت‌ها قصد انجام آن را دارند و چیزی که در حقیقت به انجام می‌رسانند تفاوت فاحشی وجود دارد. صاحب‌نظران عرصه مدیریت بر این باورند که بسیاری از شرکت‌ها هرگز فرایندهای استراتژیک را درک نمی‌کنند.

درک غلط از استراتژی‌ها، عامل اصلی در شکست آن‌ها

دلایلی وجود دارند که مانع اجرای فرایند استراتژی در شرکت‌ها می‌شوند تا شرکت‌ها به هدف مطلوبشان دست پیدا نکنند. به عبارت دیگر شرکت‌ها تنها ۶۳ درصد از نیت استراتژیکشان را درک می‌کنند مطابق با پژوهش‌های دیگر در حوزه مدیریت استراتژیک، بیشتر شرکت‌ها در سطوح مختلف سازمانی دچار مشکل هستند. به عنوان مثال طبق تحقیقی که نشریه فورجون به آن پرداخته است ۹۰ درصد شرکت‌های بزرگ دنیا در تحصیل اهداف استراتژیک خود به مقصود نمی‌رسند.

همچنین طی مطالعه و نظرسنجی مالکوم بالدریج که در سال ۲۰۰۲ به انجام رسید ۷۲ درصد مدیران ارشد بر این باورند که اجرای استراتژی منتخب از تدوین استراتژی مطلوب سخت‌تر است. در ایران نیز سازمان‌های زیادی شیوه‌ها و ابزارهای برنامه‌ریزی استراتژیک را استفاده کرده‌اند ولی غالب آنها موفق به دستیابی به مولفه‌های مزیت‌بخش رقابتی نشده‌اند.

وضعیت دنیای کنونی پیرامون اجرای استراتژی

در عصر حاضر نسبت به انجام تحقیقات در ارتباط با اجرایی کردن فرایند استراتژی کم‌توجهی می‌شود. چارلز هندی بر این باور است که دنیای امروز به لحاظ نپرداختن یا کمتر پرداختن به مقوله مهم اجرای استراتژی، عصری بی‌منطق است. دلیل او برای دادن این عنوان به عصر حاضر این است که در زمانی که باید به آینده شکل داد تا آن را تحصیل کرد، افراد به خیال‌پردازی‌های گستاخانه چه در زندگی شخصی و چه در ارتباط با امورات عمومی می‌پردازند؛ یعنی باید در ارتباط با مسائلی که نامحتمل هستند اندیشید و کارهایی انجام داد که منطقی نیستند.

در دنیایی که شاهد تحولات بنیادی در حوزه عبور از اقتصاد موج دوم به موج سوم است، عصری که در آن صنایع براساس کامپیوتر، اطلاعات، بیوتکنولوژی و امثالهم شکل می‌گیرد، تحولاتی مانند ایجاد بازارهای اختصاصی هر سلیقه، گسترش کار نیمه‌وقت و…، در حال شکل‌گیری است. این صنایع را که برج‌های نوین فرماندهی اقتصاد نام‌گذاری کرده‌اند موجب دگرگونی‌های اساسی در محیط هستند.

در این وضعیت مدیران شرکت‌ها با مسائل پیچیده و بغرنجی همراه هستند که راه‌حل‌های گذشته پاسخگوی این مسائل نیستند. به قول الوین تافلر هیچ چیز خطرناک‌تر از دلخوش بودن به موفقیت‌های گذشته نیست لذا برای مصون ماندن از این خطرات ضروری است سازمان‌ها به ادواتی تجهیز شوند تا در برابر خطرات احتمالی بتوانند تصمیمات صحیحی اتخاذ کنند و منظور از این اسباب، همان استراتژی است.

حال سوال این است بدون استراتژی صحیح سازمان‌ها چطور می‌توانند به هستی خود ادامه دهند؟ در ارتباط با نکته اول یعنی تدوین استراتژی، صاحبنظران و اندیشمندان این عرصه چندین دهه است که به این مسئله پرداخته‌اند اما برای کاربست آن دچار مشکل هستیم و این مسئله مورد بی‌توجهی قرار گرفته است در واقع مرحلۀ اجرای استراتژی با شکست مواجه می‌شود.

دلایل عدم کاربست استراتژی

نکته‌هایی کلیدی در ارتباط با عدم اجرای استراتژی وجود دارد؛ مقالات معاصر حوزه استراتژی یک الگوی تقریباً ثابت را پردازش می‌کنند. الگوی فرایند استراتژی سه عنصر تحلیل استراتژی، فرمول‌بندی و اجرا دارد که به صور متفاوتی دیده می‌شوند. مطابق مطالعات دی ویت و رون میر، اغلب کتاب‌های حوزه استراتژی، پیشرفتی خطی از طریق مراحلی مجزا را به تصویر کشیده‌ است. عموماً بین مرحله تحلیل استراتژی، فرمول‌بندی استراتژی و اجرای استراتژی شکاف وجود دارد. در مرحله اول موقعیت شرکت، موقعیت بازار آن، رقبای آن، مفهوم آن و… تحلیل می‌شوند. در مرحله بعد یک استراتژی با محدوده‌ای از اهداف برای حصول فرمول‌بندی می‌شود و در مرحله نهایی مدیر ارشد، استراتژی انجام شده را به مدیران پایین‌تر از خود برای اجرایی شدن ارسال می‌کند.

حال اگر مبنا را بر این قرار دهیم که اولین بخش‌های استراتژی به درستی و شایستگی کار کنند و ابزار مختلف برای حصول این مهم نیز وجود داشته باشد. همچنین باور داشته باشیم که مرحله اجرا نیز توانایی لازم را داشته باشد و خوب کار کند بنابراین چیزی که اشتباه از آب درمی‌آید باید در پیوند بین مرحله تشکیل و فرمول‌بندی استراتژی و نهایتاً اجرا باشد. پس ضروری است به جای اینکه مستقیماً به سمت مرحله اجرا برویم، واسطه‌ای داشته باشیم که بتواند استراتژی تشکیل‌یافته را در نظر بگیرد و آن را به سمت اجرا هدایت کند بنابراین باید عنصر دیگری به فرایند استراتژی افزود.

دانلود و مطالعه فایل PDF کامل این مقاله، نوشتۀ یاسر بشیر بنائم در آشنایی بیشتر شما با مفهوم استراتژی و مرحله اجرای آن مفید و مؤثر است.

شما می توانید فایل PDF کامل این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید

[restrict]

دریافت PDF کامل این مقاله

دانلود PDF

[/restrict]