بیمه بازرگانی

همان‌طور که در فصل قبل بیان شد، خطرات بی‌شماری در مسیر حمل ونقل  بین‎المللی کالاها به‌منظور واردات و صادرات وجود دارد که باعث شده است، بیمه به یکی از اجزای مهم در تجارت تبدیل شود.

فعالیت بیمه در ایران

نخستین بار در سال ۱۲۷۰ شمسی، ناصرالدین‌شاه قاجار امتیاز «تأسیس اداره حمل‌ونقل و سازمان بیمه در ایران» را به فردی روس، به نام «لازار پولیاکف» واگذار کرد، اما این طرح اجرا نشد. بعدازآن در زمان حکومت احمدشاه قاجار در سال ۱۲۸۹، دو فرد روسی بانام‌های «نادژا» و «کافکاز مرکوری» فعالیت‌های بیمه‌ای را در ایران آغاز کردند. به تدریج شرکت‌های خارجی بیمه وارد این حوزه در ایران شدند و نزدیک به ۲۵ سال خارجی‌ها بازار بیمه ایران را در دست گرفتند. طوری که در سال ۱۳۱۴ حدود ۲۹ شرکت بیمه خارجی در ایران مشغول به کار بودند؛ که از میان آن‌ها دو شرکت به نام‌های «اینگستراخ» و «یورکشایر» از سایر شرکت‌ها فعال‌تر بودند و تا قبل از پیروزی انقلاب، در ایران فعالیت داشتند.

بیمه قراردادی است که به‌موجب آن‌یک طرف تعهد می‌کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد. متعهد را بیمه‌گر، طرف تعهد را بیمه‌گذار، وجهی را که بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردازد حق بیمه و آنچه را که بیمه می‌شود موضوع بیمه نامند.

سه طرف اصلی در بیمه‌نامه:

• بیمه‌گر: بیمه‌گر شخصی است حقوقی که در مقابل دریافت حق بیمه از بیمه‌گذار تعهد جبران خسارت و یا پرداخت وجه معینی را در صورت وقوع حادثه به عهده می‌گیرد. در ماده ۳۱ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری چنین آمده است:«عملیات بیمه در ایران به‌وسیله شرکت‌های سهامی عام ایرانی که کلیه سهام آن‌ها بانام بوده و با رعایت قانون و طبق قانون تجارت به ثبت رسیده باشند انجام خواهد گرفت».

• بیمه‌گذار: بیمه‌گذار شخص حقیقی یا حقوقی است که طرف تعهد بیمه‌گر است و شخصی است که با پرداخت حق بیمه جان، مال و مسئولیت خود و یا دیگری را برای مدت مشخص و معینی تحت پوشش بیمه قرار می‌دهد.

ماده ۵ قانون بیمه مقرر می‌دارد: بیمه‌گذار ممکن است اصیل باشد یا به یکی از عناوین قانونی نمایندگی صاحب‌مال یا شخص ذینفع را داشته یا مسئولیت حفظ آن را از طرف صاحب‌مال عهده‌دار باشد.

• ذینفع: ذینفع شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که مشخصات آنان در بیمه‌نامه درج گردیده است و خسارت و یا غرامت مربوط به بیمه‌نامه به آن‌ها پرداخت می‌شود. درصورتی‌که ذینفع در بیمه‌نامه تعیین نشده باشد، غرامت به بیمه‌شده و در صورت فوت بیمه‌شده، غرامت به نسبت سهم‌الارث، به وراث قانونی بیمه‌شده پرداخت می‌گردد.

کلوزهای بیمه باربری چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

در بیمه باربری با توجه به گستردگی مجموعه خطراتی که ممکن است محموله بیمه‌شده را تهدید کند و به آن آسیب بزند و همچنین برای تعیین دقیق مقدار تعهدات شرکت‌های بیمه در مقابل بیمه‌گزاران و استانداردسازی این موضوع، کلوزهایی طراحی و عرضه گردیده که در تمام بازارهای جهانی بیمه  به کار گرفته می‌شود. این کلوزها  عبارتند از کلوز A و کلوز B و کلوز C  که هرکدام از آن‌ها تعدادی از خطرات را تحت پوشش قرار می‌دهند و در این میان کلوز A بیشترین خطرات و کلوز C کمترین خطرات را تحت پوشش قرار می‌دهد. به همین دلیل کلوز A گران‌تر از بقیه کلوز‌ها است و افراد می‌توانند با توجه به نوع بار و خطرات احتمالی که بار آن‌ها را تهدید می‌کند اقدام به خرید هر یک از کلوزهای بیمه باربری کنند.

مجموعه خطرات تحت پوشش کلوز B

علاوه بر خطرهای تحت پوشش در کلوز C خطرهای دیگری نیز به شرح زیر در این کلوز بیمه می‌شود : زلزله، فوران آتشفشان و صاعقه، شسته شدن کالا از روی عرشه، ورود آب دریا، دریاچه یا رودخانه به کشتی، شناور، محفظه کالا، کانتینر، لیفت وان، یا محل انبار، تلف شدن کلی هر بسته در کشتی یا شناور و یا تلف شدن کلی هر بسته بعلت افتادن بهنگام بارگیری و یا تخلیه کشتی یا شناور.

مجموعه خطرات تحت پوشش کلوز C 

آتش‌سوزی یا انفجار، به گل نشستن و زمین‌گیر شدن، برخورد با کف دریا، غرق شدن یا واژگون شدن کشتی یا شناور، تصادف یا برخورد کشتی، شناور یا هر وسیله حمل دیگر با هر جسم خارجی به‌غیراز آب، تلف یا آسیب وارد  شدن به کالای مورد بیمه  به علت به دریا انداختن کالا جهت سبک‌سازی کشتی، خسارت همگانی و هزینه‌های نجات به‌منظور پیشگیری از خسارت، مسئولیت مشترک در تصادف،  هزینه حمل تا مقصد نهایی.

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های کلوز A با کلوزهای B و C این است که در کلوز A شرکت بیمه باید هر نوع خسارتی را جبران کند مگر اینکه بتواند ثابت کند خسارت درنتیجه خطری ایجادشده که آن خطر در تعهد بیمه‌نامه نبوده و جزو استثنائات بیمه‌نامه بوده است؛ اما در کلوز B و C این خریدار بیمه‌نامه یا بیمه‌گذار است که باید ثابت کند خسارت محقق شده ناشی از خطرات تحت پوشش بیمه‌نامه بوده است.

پرداخت‌های بین المللی و شیوه‌های پرداخت بین‌الملل، موضوعی بسیار با اهمیت در فرایند تجارت بین الملل به حساب می‎آیند، موضوعی که در فصل بعد به آن خواهیم پرداخت.

شما می توانید فایل PDF این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید

[restrict]

دریافت PDF این مقاله

دانلود PDF

[/restrict]