تدوین ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ یا ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡â€ŒØ³Ø§Ø²ÛŒ یکی از مهم â€ØªØ±ÛŒÙ† مراØÙ„ تØÙ‚یق است، چراکه ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ â€Ù‡Ø§ نقش راهنما را دارند Ùˆ به ÙØ¹Ø§Ù„یت†های تØÙ‚یقاتی جهت می‌دهد. تدوین ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ â€Ù‡Ø§ Ú©Ù…Ú© Ù…ÛŒ â€Ú©Ù†Ù†Ø¯ Ù…ØÙ‚Ù‚ سهل‌الوصول‌ترین راه â€Ù‡Ø§ Ùˆ Ù…ØØªÙ…Ù„ â€ØªØ±ÛŒÙ† جهت â€Ù‡Ø§ را برای رسیدن به هد٠تØÙ‚یق انتخاب کنند.
ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ را می‌توان گمانی موقت تعری٠کرد Ú©Ù‡ درست بودن یا نبودنش باید مورد آزمون قرار گیرد Ùˆ می‌توان از آن به عنوان ابزاری برای تبیین پدیده†ها Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ کرد. در ØÙ‚یقت پژوهشگر با ارائه ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ Ù†ØÙˆÙ‡ مطالعه متغیرها، نوع ارتباط Ùˆ نقش آن‌ها را مشخص می‌کند. Ù…ØÙ‚Ù‚ با Ø·Ø±Ø ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ØŒ جواب موقت برای مسئله پژوهش ارائه Ù…ÛŒ â€Ú©Ù†Ø¯ Ú©Ù‡ برای نشان دادن روابط Ø§ØØªÙ…الی واقعیات با یکدیگر به کار Ù…ÛŒ â€Ø±ÙˆØ¯.
Û±. ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ باید قدرت تبیین ØÙ‚ایق را داشته باشد.
Û². ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ باید بتواند پاسخ مسئله تØÙ‚یق را بدهد.
Û³. ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ باید قابلیت ØØ°Ù ØÙ‚ایق نامرتبط با مسئله تØÙ‚یق را داشته باشد.
Û´. ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ باید ساده Ùˆ قابل‌Ùهم باشد.
Ûµ. ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ باید قابلیت آزمون داشته باشد.
پس از تدوین سؤالات تØÙ‚یق، Ù…ØÙ‚Ù‚ باید برای آن‌ها پاسخ اولیه یا راه â€ØÙ„ ارائه دهد Ú©Ù‡ این پاسخ مقدماتی Ùˆ راه†ØÙ„ پیشنهادی را ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ Ù…ÛŒ â€Ú¯ÙˆÛŒÙ†Ø¯ Ú©Ù‡ بیان ÙØ±Ø¶ÛŒ بین دو یا چند متغیر است Ùˆ معمولاً به صورت یک جمله خبری مثبت است.
ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ بیان انتزاعی است Ú©Ù‡ بیانگر جنبه â€Ù‡Ø§ÛŒ مشترک رویدادهای قابل‌مشاهده است Ùˆ جنبه تجربی مستقل ندارد بلکه نمادی از یک پدیده است. ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ سبب می‌شود Ú©Ù‡ پژوهشگر نسبت به جنبه â€Ù‡Ø§ÛŒ موقعیتی Ùˆ معنی†دار مسئله پژوهش ØØ³Ø§Ø³â€ تر می†شود. همچنین باعث جهت â€Ø¯Ù‡ÛŒ به مطالعه منابع Ùˆ ادبیات مربوط به موضوع تØÙ‚یق می‌شود. ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ درک بهتری را از مسئله پژوهش به Ù…ØÙ‚Ù‚ می‌دهد Ùˆ روش‌های جمع†آوری اطلاعات را بهتر تعیین Ù…ÛŒ â€Ù†Ù…اید. در Ú©Ù„ ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ چهارچوبی است برای ØªÙØ³ÛŒØ± اطلاعات جمع†آوری شده Ùˆ نتیجه†گیری از آن‌ها را ارائه Ù…ÛŒ â€Ø¯Ù‡Ø¯.
Û±. ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ جهت‌دار:Â ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ â€Ø§ÛŒ است Ú©Ù‡ در آن جهت ارتباط بین متغیرها Ùˆ یا جهت اثر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص باشد. مثال: به نظر می‌رسد کارایی معلمان آموزش‌دیده بیشتر از معلمان آموزش ندیده است
جهت ارتباط نیز به صورت مثبت یا منÙÛŒ مشخص شده است.
Û². ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ بدون جهت: ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ â€Ø§ÛŒ است Ú©Ù‡ جهت ارتباط میان متغیرها Ùˆ یا جهت اثر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص نیست. گاه ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ نشان از ارتباط بین متغیرها دارد ولی مستقیم یا معکوس بودن ارتباط مشخص نشده است، در این صورت هم ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ بدون جهت است.
مثال: به نظر می‌رسد بین آموزش معلمان و کارایی آن‌ها رابطه وجود دارد.
Ø´Ú©Ù„ دیگری از ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ ØµÙØ±Â است Ú©Ù‡ Ø¨Ø±Ø®Ù„Ø§Ù ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ تØÙ‚یق به عدم وجود ارتباط بین متغیرها اشاره دارد Ùˆ بیان Ù…ÛŒ â€Ø¯Ø§Ø±Ø¯ Ú©Ù‡ متغیر مستقل بر متغیر وابسته اثر ندارد Ùˆ بین متغیرها رابطه یا ØªÙØ§ÙˆØªÛŒ وجود ندارد. ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ ØµÙØ± را ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ پوچ یا آماری نیز Ù…ÛŒ â€Ú¯ÙˆÛŒÙ†Ø¯. مثال: به نظر Ù…ÛŒ â€Ø±Ø³Ø¯ کارایی معلمان آموزش‌دیده Ùˆ آموزش ندیده مساوی است.
الÙ) علت Ùˆ معلولی: این ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ ØÚ©Ø§ÛŒØª از علت بودن متغیر مستقل برای متغیر وابسته می†کند. تغییر در A باعث تغییر در B Ù…ÛŒâ€Ø´ÙˆØ¯.
مثال: Ø§ÙØ²Ø§ÛŒØ´ دما باعث Ø§ÙØ²Ø§ÛŒØ´ طول Ùلزات Ù…ÛŒ â€Ú¯Ø±Ø¯Ø¯.
ب) همبستگی: ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡â€ ای است Ú©Ù‡ از وجود ارتباط بین متغیر مستقل Ùˆ وابسته ØµØØ¨Øª می†کند. بین تغییرات A Ùˆ تغییرات B ارتباط وجود دارد.
مثال: بین باران Ùˆ قوس Ùˆ Ù‚Ø²Ø Ø§Ø±ØªØ¨Ø§Ø· وجود دارد.
ج) ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ مقایسه†ای: دو متغیر را در وضعیت معین Ùˆ شرایط خاص با معیار مشخصی مقایسه می†کند.
مثال: آب‌نمک در شرایط متعار٠از آب دیرتر به جوش Ù…ÛŒ â€Ø¢ÛŒØ¯.
د) ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ ØµÙØ±: پژوهشگران Ù…ÛŒ â€Ø¨Ø§ÛŒØ³Øª در کار پژوهش نظرات خود را وارد نکند.
مثال: بین سواد والدین Ùˆ Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØª ØªØØµÛŒÙ„ÛŒ ÙØ±Ø²Ù†Ø¯Ø§Ù† ارتباطی وجود ندارد.
Û±. اعتبار درونی: درستی رابطه Ù…ÙØ±ÙˆØ¶ تا Ú†Ù‡ اندازه است؟ به عبارت دیگر تغییرهای متغیر مستقل تا Ú†Ù‡ ØØ¯ واقعاً در ایجاد تغییرهای متغیر تابع Ù…Ùید است.
Û². اعتبار بیرونی: رابطه مذکور تا Ú†Ù‡ ØØ¯ قابل تعمیم به جوامع، زمان â€Ù‡Ø§ Ùˆ مکان â€Ù‡Ø§ÛŒ دیگر است.
Û±. کتب، مجلات، گزارش â€Ù‡Ø§ Ùˆ هر نوع داده â€Ù‡Ø§ Ùˆ اطلاعات
Û². مشاهدات، وقایع Ùˆ ØÙˆØ§Ø¯Ø«
Û³. نظرات Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ در ارتباطات روزمره
Û´. تجزیه Ùˆ تØÙ„یل ذهنی
۵. تئوری، قیاس، استقرا، تمثیل و مدل‌سازی
۶. تجارب خود و دیگران
ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ اگرچه در انجام پژوهش بسیار Ú©Ù…Ú© Ù…ÛŒ â€Ú©Ù†Ø¯ اما تنها قسمتی از تØÙ‚یق است Ú©Ù‡ می†تواند وجود نداشته باشد. در پژوهش†های ÙØ§Ù‚د ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ Ù…ØÙ‚Ù‚ سعی دارد تا پاسخی مناسب برای سؤالات پژوهش پیدا کند.
گام بعد ارائه نظریه است. نظریه، ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ یا مجموعه†ای از ÙØ±Ø¶ÛŒÙ‡ â€Ù‡Ø§Ø³Øª Ú©Ù‡ در Ø³Ø·Ø ØªØ¬Ø±Ø¨ÛŒ Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ÛŒ تائید شده است ولی تعمیم آن نیاز به آزمون â€Ù‡Ø§ÛŒÛŒ در Ø³Ø·Ø ÙˆØ³ÛŒØ¹â€ ØªØ± دارد. نظریه هر جمله یا عبارت درباره ØÙˆØ§Ø¯Ø«ÛŒ است Ú©Ù‡ مشاهده آن‌ها میسر است Ùˆ بیان‌کننده همبستگی درونی ÙØ±Ø¶ÛŒØ§Øª نظری است Ú©Ù‡ راهنمای پژوهشگران در مشاهده همبستگی بین پدیده â€Ù‡Ø§Ø³Øª.
Û±. Ù…ÙØ§Ù‡ÛŒÙ…
۲. قضایا
برای تدوین نظریه و استنتاج از آن‌ها هیچ قاعده و قانونی وجود ندارد و برای تدوین آن‌ها می‌توان از منابع مختل٠بهره برد.
Û±. ÙØ±Ø¶ÛŒØ§Øª Ùˆ نظریات Ùˆ تØÙ‚یقات گذشته
۲. قدرت تخیل و شک در روند نظریات قبلی
۳. قیاس
Û´. اقدامات دیگر: ذهن نیمه هوشیار، سخنرانی، Ù…ØµØ§ØØ¨Ù‡ Ùˆ … .
از نظر گلدنشتاین، نظریات بر اساس پیچیدگی، ارتباط درونی، تعداد Ù…ÙØ§Ù‡ÛŒÙ… به کار Ø±ÙØªÙ‡ Ùˆ قدرت Ù¾ÛŒØ´â€Ø¨ÛŒÙ†ÛŒ به چهار دسته تقسیم Ù…ÛŒ â€Ú¯Ø±Ø¯Ù†Ø¯:
[lrm_form default_tab=”login” logged_in_message=””]
[restrict]
Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØª PDF این مقاله
  [maxbutton id=”1″ url=”http://mshojaie.com/wp-content/uploads/2019/02/08-1.pdf”]
[/restrict]