بیش از سه هزار سال است که زعفران به یک عطر دهنده، رنگ دهنده و حتی دارویی کلیدی تبدیلشده است. زعفران بهعنوان یکی از گرانقیمتترین گونهها بر اساس وزن شامل کلالههایی است که ازگلهای زعفران گسترشیافته رویشی خارج میشوند. کاربردهای بسیار زیاد زعفران از هزاران سال پیش موردتوجه افراد مختلف در کره زمین قرارگرفته است و در غذاها، نوشیدنیها و درمان سنتی از آن استفاده میشود. به همین دلیل است که امروزه صنعت زعفران به یکی از صنایع پر سود تبدیل شده است.
زعفران در ایران از هزاران سال پیش موردتوجه زیادی قرار گرفت و در جشنها و مجالس بزم و نشاط مانند عروسیها و اعیاد، یا استقبال از بزرگان و زائران زر و زعفران نثار قدمها میکردند؛ بنابراین ایرانیان توانستند این ماده گرانبها را به سایر ملتها مانند یونانیها، رومیها، چینیها و سایر اقوام ازجمله عربها معرفی کنند و نحوه کشت آن را به سایر کشورهای اسلامی بیاموزند.
شاید تصور کنیم ایران تنها تولیدکننده این ماده ارزشمند در جهان است اما اینطور نیست و کشورهایی نظیر افغانستان، چین و اسپانیا بهطورجدی در تولید و صادرات این محصول فعال هستند، اگرچه میتوان گفت که مرغوبترین نوع زعفران در ایران تولید میشود. ایران ۹۲% تولید جهانی در صنعت زعفران را بر عهده دارد و ۸۰% این محصول تولیدی به سایر کشورهای جهان صادر میشود. با توجه به رقابت شدید جهانی در تولید این محصول استراتژیک و ارزش صادراتی بسیار بالای این محصول، لازم است که بهطورجدی به حمایت و توسعه تولید و صادرات این محصول توجه کرد.
ایران با تولید ۳۳۶ تن زعفران در رتبه اول تولید، هند با تولید ۲۲ تن در رتبه دوم، یونان با تولید ۷٫۲ تن در رتبه سوم، افغانستان با تولید ۶ تن در رتبه چهارم، مراکش با تولید ۲٫۶ تن در رتبه پنجم، اسپانیا با تولید ۲٫۳ تن در رتبه ششم، ایتالیا و چین با تولید یک تن در رتبههای هفتم و هشتم و آذربایجان با تولید ۲۳/. تن در رتبه نهم قرار دارند.
اگر میخواهیم به توسعه پایدار در صنعت زعفران دست پیدا کنیم باید به ارزشافزوده صادراتی قابلتوجه در آن دست پیدا کنیم. کشور ما به دلیل نداشتن استراتژی جهان مشخص در حوزه زعفران با هزینههای سنگینی مواجه شده است. بررسی سیاستها و رویکردها در برنامههای مرتبط نشان میدهد که صنعت زعفران ایران فاقد استراتژی تجاری مناسبی بوده و توسعه پایداری در این حوزه رخ نداده است.
۱- نبود سازمان تجاری حرفهای در صنعت زعفران، اتحادیههای حرفهای تولیدکنندگان، تجار، صادرکنندگان، اتحادیههایی در اقتصاد جهانی، بنگاههای حرفهای اقتصادی. تشکیل سازمان تجاری زعفران ایران و سازماندهی اتحادیهها مرتبط در این حوزه از نخستین اقدامات مؤثر است.
۲- تأمین انتظارت بازار جهانی. اگرچه زعفران ایران ازنظر کیفت ذاتی بسیار مرغوب است اما در رقابت جهانی توجه به مؤلفههای کیفیت عمومی مانند بهداشت در فرآوری، رنگ، طعم و مزه، کیفیت بستهبندی برای حضور پایدار، بسیار بیشتر حائز اهمیت است.
۳- رقابت تولیدکنندگان جهانی صنعت زعفران در تولید، قیمت، بازاریابی و بازار سازی. به نظر میرسد بازار رقابت جهانی ازنظر بازاریابی و بازار سازی در این حوزه قویتر از ما عمل کرده است که همین مسئله اهمیت توجه به این ابعاد را برای زعفران ایرانی، الزامی میکند.
۴- فنآوری اطلاعات-تجارت الکترونیک. توجه جدی به تجارت الکترونیک و تأمین و ساخت زیرساختهای اساسی آن از دیگر ملزومات اساسی برای رقابت با بازار جهانی این محصول است.
یکی از چالشهای صنعت زعفران ایران نبود برند معتبر است. اگرچه تولید و صادرات گسترده محصول زعفران ایران تا حدی مناسب است اما میتوان گفت هیچ برند قدرتمند و معتبری در بازار جهانی از زعفران ایرانی مشاهده نمیشود. ظرفیتهای بسیار بالای کشور در تولید زعفرانی مرغوب مستلزم این است که برندهای قدرتمندی در این حوزه تشکیلشده تا سهم از بازار و سهم از ذهن مشتریان را درباره زعفران ایرانی شدت بخشد.
صادرات زعفران با توجه به روند جهانیشدن اقتصاد و ظهور بازارهای جهانی، مستلزم رعایت اصول خاصی است. برای آشنایی با این الزامات دانلود و مطالعه فایل PDF کامل این مقاله که حاصل پژوهشهای ابوالفضل گندمکار، پارسا خصالی، سجاد ملکوتی و عطیه کلهر است، مفید خواهد بود.
شما می توانید فایل PDF کامل این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید
[restrict]
دریافت PDF کامل این مقاله
[/restrict]
در پایان جهت گسترش اطلاعات مخاطبان این مطلب، در لینک زیر کتابی مرتبط، برای شما عزیزان قرار گرفته است. امید است مطالعهی آن برای شما سودمند واقع شود.