میانگین زمان مطالعه: 3 دقیقه

بیش از سه هزار سال است که زعفران به یک عطر دهنده، رنگ دهنده و حتی دارویی کلیدی تبدیل‌شده است. زعفران به‌عنوان یکی از گران‌قیمت‌ترین گونه‌­ها بر اساس وزن شامل کلاله‌­هایی است که ازگل‌های زعفران گسترش‌یافته رویشی خارج می­شوند. کاربردهای بسیار زیاد زعفران از هزاران سال پیش موردتوجه افراد مختلف در کره زمین قرارگرفته است و در غذاها، نوشیدنی‌­ها و درمان سنتی از آن استفاده می‌­شود. به همین دلیل است که امروزه صنعت زعفران به یکی از صنایع پر سود تبدیل شده است.

تاریخچه کاشت زعفران در ایران

زعفران در ایران از هزاران سال پیش موردتوجه زیادی قرار گرفت و در جشن­‌ها و مجالس بزم و نشاط مانند عروسی­‌ها و اعیاد، یا استقبال از بزرگان و زائران زر و زعفران نثار قدم­‌ها می­‌کردند؛ بنابراین ایرانیان توانستند این ماده گران‌بها را به سایر ملت‌­ها مانند یونانی­‌ها، رومی­‌ها، چینی­‌ها و سایر اقوام ازجمله عرب­‌ها معرفی کنند و نحوه کشت آن را به سایر کشورهای اسلامی بیاموزند.

توسعه جهانی کشت و برداشت زعفران و ظهور رقبای جدید

شاید تصور کنیم ایران تنها تولیدکننده این ماده ارزشمند در جهان است اما این‌طور نیست و کشورهایی نظیر افغانستان، چین و اسپانیا به‌طورجدی در تولید و صادرات این محصول فعال هستند، اگرچه می­‌توان گفت که مرغوب‌ترین نوع زعفران در ایران تولید می­‌شود. ایران ۹۲% تولید جهانی در صنعت زعفران را بر عهده دارد و ۸۰% این محصول تولیدی به سایر کشورهای جهان صادر می­‌شود. با توجه به رقابت شدید جهانی در تولید این محصول استراتژیک و ارزش صادراتی بسیار بالای این محصول، لازم است که به‌طورجدی به حمایت و توسعه تولید و صادرات این محصول توجه کرد.

ایران با تولید ۳۳۶ تن زعفران در رتبه اول تولید، هند با تولید ۲۲ تن در رتبه دوم، یونان با تولید ۷٫۲ تن در رتبه سوم، افغانستان با تولید ۶ تن در رتبه چهارم، مراکش با تولید ۲٫۶ تن در رتبه پنجم، اسپانیا با تولید ۲٫۳ تن در رتبه ششم، ایتالیا و چین با تولید یک تن در رتبه­‌های هفتم و هشتم و آذربایجان با تولید ۲۳/. تن در رتبه نهم قرار دارند.

مدیریت بر تجارت جهانی صنعت زعفران

اگر می­‌خواهیم به توسعه پایدار در صنعت زعفران دست پیدا کنیم باید به ارزش‌افزوده صادراتی قابل‌توجه در آن دست پیدا کنیم. کشور ما به دلیل نداشتن استراتژی جهان مشخص در حوزه زعفران با هزینه­‌های سنگینی مواجه شده است. بررسی سیاست‌­ها و رویکردها در برنامه­‌های مرتبط نشان می­‌دهد که صنعت زعفران ایران فاقد استراتژی تجاری مناسبی بوده و توسعه پایداری در این حوزه رخ نداده است.

چالش‌های زعفران ایرانی در تجارت جهانی

۱- نبود سازمان تجاری حرفه‌­ای در صنعت زعفران، اتحادیه‌­های حرفه­‌ای تولیدکنندگان، تجار، صادرکنندگان، اتحادیه­‌هایی در اقتصاد جهانی، بنگاه­‌های حرفه‌­ای اقتصادی. تشکیل سازمان تجاری زعفران ایران و سازماندهی اتحادیه­‌ها مرتبط در این حوزه از نخستین اقدامات مؤثر است.

۲- تأمین انتظارت بازار جهانی. اگرچه زعفران ایران ازنظر کیفت ذاتی بسیار مرغوب است اما در رقابت جهانی توجه به مؤلفه‌های کیفیت عمومی مانند بهداشت در فرآوری، رنگ، طعم و مزه، کیفیت بسته‌بندی برای حضور پایدار، بسیار بیشتر حائز اهمیت است.

۳- رقابت تولیدکنندگان جهانی صنعت زعفران در تولید، قیمت، بازاریابی و بازار سازی. به نظر می‌­رسد بازار رقابت جهانی ازنظر بازاریابی و بازار سازی در این حوزه قوی­تر از ما عمل کرده است که همین مسئله اهمیت توجه به این ابعاد را برای زعفران ایرانی، الزامی می‌­کند.

۴- فن‌آوری اطلاعات-تجارت الکترونیک. توجه جدی به تجارت الکترونیک و تأمین و ساخت زیرساخت‌­های اساسی آن از دیگر ملزومات اساسی برای رقابت با بازار جهانی این محصول است.

لزوم برند سازی در صنعت زعفران

یکی از چالش­‌های صنعت زعفران ایران نبود برند معتبر است. اگرچه تولید و صادرات گسترده محصول زعفران ایران تا حدی مناسب است اما می‌­توان گفت هیچ برند قدرتمند و معتبری در بازار جهانی از زعفران ایرانی مشاهده نمی‌­شود. ظرفیت‌­های بسیار بالای کشور در تولید زعفرانی مرغوب مستلزم این است که برندهای قدرتمندی در این حوزه تشکیل‌شده تا سهم از بازار و سهم از ذهن مشتریان را درباره زعفران ایرانی شدت بخشد.

صادرات زعفران با توجه به روند جهانی‌شدن اقتصاد و ظهور بازارهای جهانی، مستلزم رعایت اصول خاصی است. برای آشنایی با این الزامات دانلود و مطالعه فایل PDF کامل این مقاله که حاصل پژوهش‎های ابوالفضل گندم‎کار، پارسا خصالی، سجاد ملکوتی و عطیه کلهر است،  مفید خواهد بود.

شما می توانید فایل PDF کامل این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید

[restrict]

دریافت PDF کامل این مقاله

دانلود PDF

[/restrict]

در پایان جهت گسترش اطلاعات مخاطبان این مطلب، در لینک زیر کتابی مرتبط، برای شما عزیزان قرار گرفته است. امید است مطالعه‌ی آن برای شما سودمند واقع شود.

لینک کتاب