بهره‌وری و مدل های بکارگیری آن
[rt_reading_time label=”میانگین زمان مطالعه:” postfix=”دقیقه” postfix_singular=”دقیقه“]
بهره‌وری یکی از Ù…ÙØ§Ù‡ÛŒÙ… علوم اقتصادی است به مقدار کالا Ùˆ یا خدمات تولید شده در قیاس با هر ÙˆØ§ØØ¯ از انرژی Ùˆ یا کار هزینه شده اطلاق می‌گردد. به دست آوردن بیشترین مقدار سود با Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ بهینه از نیروی کار، توان، استعداد Ùˆ مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان Ùˆ… به منظور ارتقاء Ø±ÙØ§Ù‡ جامعه تعریÙÛŒ دیگر از بهره‌وری است. این واژه را اولین بار ÙØ±Ø§Ù†Ø³ÙˆØ§ کنه، ریاضی‌دان Ùˆ اقتصاددان به کار برد او با Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از جدول اقتصادی اقتدار هر دولت را در بخش کشاورزی می‌دانست.
خاستگاه بهره‌وری را باید در  روند رو به رشد Ùˆ گسترش دانش Ùˆ اندیشه در عرصه بین‌الملل Ùˆ در رده‌های شکل‌گیری دانش بهره‌وری، رشد Ùˆ توسعه دانش بهره‌وری Ùˆ Ù…Ø·Ø±Ø Ø´Ø¯Ù† اÙق‌های جدید در این ØÙˆØ²Ù‡ Ùˆ… جستجو کرد.
بهره‌وری Ùوایدی عمومی از جمله رضایت عمومی Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ØŒ رونق اقتصادی، Ø§ÙØ²Ø§ÛŒØ´ تولید Ùˆ ارائه خدمات، ثبات اقتصادی در بازار جهانی، ایجاد اشتغال Ùˆ توسعه صنعتی را به همراه دارد. این Ù…Ùهوم Ø³Ø·ÙˆØ Ù…Ø®ØªÙ„ÙÛŒ دارد از جمله: ÙØ±Ø¯ØŒ گروه کاری، سازمانی، رشته‌های تجاری، خدماتی، صنعتی Ùˆ یا کشاورزی، بخش‌های اقتصادی، ملی، کشوری Ùˆ جهانی Ùˆ به همین دلیل است Ú©Ù‡ موضوعی با اهمیت بسیار تلقی می‌گردد.
ابزارهایی برای تصمیم‌گیری در ÙØ±Ø§ÛŒÙ†Ø¯ بهبود بهره‌وری وجود دارد. همچنین این ابزارها به تقویت برنامه‌ریزی استراتژیک سازمان، Ø§ÙØ²Ø§ÛŒØ´ Ø³Ø·Ø Ø¢Ú¯Ø§Ù‡ÛŒ نسبت به بهره‌وری Ùˆ ماهیت آن Ú©Ù…Ú© می‌کنند. با این ابزارها ÙØ±ØµØªâ€ŒÙ‡Ø§ را نیز می‌توان شناسایی کرد Ùˆ نیز به عارضه‌یابی پرداخت. این ابزارها در راستای Ú©Ù…Ú© به نهادینه شدن بهره‌وری، بهبود الگوی تخصیص منابع Ùˆ … نیز هستند. با Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از مدل‌های توابع تولید، مدل‌های ارزیابی جامع، مدل‌های با رویکرد نسبت‌های مالی Ùˆ نیز مدل‌های ساختاری اهدا٠ذکر شده در بالا Ù…ØÙ‚Ù‚ می‌شوند.
مدل توابع تولید برای اقتصاددانان تلاشی برای تابعی کردن روابط بین ورودی Ùˆ خروجی Ùˆ تعیین ØØ¯Ø§Ú©Ø«Ø± خروجی‌های قابل دستیابی از ورودی‌های معلوم Ú©Ù‡ منجر به پیدایش تابع تولید پارامتری شدند. در واقع این مدل‌ها یک ÙØ±Ù…ول ریاضی برای ارتباط بین عوامل اصلی تولید ارائه می‌کنند. برخی از انواع توابع این مدل عبارتند از: تابع کاب داگلاس، کشش ثابت جایگزینی، کشش متغیر جایگزینی، دبرتین دیوید ال.
در مدل‌های ارزیابی جامع بر یک جنبه از شاخص‌های شرکت تاکید نمی‌شود بلکه از دیدگاه‌های مختل٠مانند مشتریان، سرمایه‌گذاران، سهامداران، ÙØ±ÙˆØ´Ù†Ø¯Ú¯Ø§Ù† یا خدمات دهندگان، مدیران Ùˆ کارکنان نگریسته می‌شود. شاخص‌های تعیین Ùˆ ارزیابی‌ به روش‌های مشخص صورت می‌گیرد. مدل‌های  ارزیابی درجه‌بندی بالانس شده، مدل جامع کسب Ùˆ کار، مدیریت Ú©ÛŒÙیت اروپا، بهره‌وری عوامل Ú©Ù„ انواعی از این مدل‌ها هستند.
مدل‌های با رویکرد نسبت‌های مالی اغلب مورد نظر مدیران هستند. این مدل‌ها سیستم Ùˆ عملکرد آنها را از جنبه مالی Ùˆ با Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از نسبت‌های مالی Ùˆ مسائل بودجه‌بندی Ùˆ هزینه‌ها مورد تجزیه Ùˆ تØÙ„یل قرار می‌دهند. لاولر، بودجه‌بندی، قیمت تمام شده Ùˆ مائو انواعی از این مدل‌ها هستند.
آلن لاولر بهره‌وری را معیار جامع میزان کارایی Ùˆ تاثیر سازمان‌ها بر اساس ÙØ§Ú©ØªÙˆØ±Ù‡Ø§ÛŒ Ø§Ù‡Ø¯Ø§ÙØŒ کارایی، اثربخشی، مقایسه‌پذیری Ùˆ روند Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØª می‌شناسد. Ø§Ù‡Ø¯Ø§ÙØŒ زمانی Ù…ØÙ‚Ù‚ می‌شوند Ú©Ù‡ Ú©Ù„ وجوه مالی برای دستیابی به تقاضای سازمان Ùˆ اندازه‌گیری اهدا٠اصلی سازمان کاÙÛŒ باشد. کارایی نشان دهنده این است Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ مقدار Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØªÛŒ از منابع موجود، عاید شده Ùˆ میزان Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از ظرÙیت در دسترس چقدر است. در اثربخشی دستاورد ÙØ¹Ù„ÛŒ را با آنچه Ú©Ù‡ در صورت اعمال مدیریت موثرتر در مورد منابع ممکن بود ØØ§ØµÙ„ شود، مقایسه می‌کنند. این Ù…Ùهوم شامل Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØªÛŒ مورد نظری است Ú©Ù‡ به استاندارد جدید عملکرد یا توان بالقوه منجر می‌شود.
مقایسه‌پذیری نشانه‌ای از عملکرد سازمانی است زیرا نسبت‌های بهره‌وری بدون قیاس چندان گویا نیستند. به طور Ú©Ù„ÛŒ اندازه‌گیری بهره‌وری به Ù…Ùهوم مقایسه در سه Ø³Ø·Ø Ø§Ø³Øª: قیاس Ø³Ø·Ø Ø¹Ù…Ù„Ú©Ø±Ø¯ ÙØ¹Ù„ÛŒ با یک عملکرد مبنا در گذشته، قیاس عملکرد بین ÙˆØ§ØØ¯Ù‡Ø§ÛŒ سازمانی، چنین معیاری نشانگر موÙقیت نسبی است. Ùˆ در نهایت قیاس عملکرد نسبی با هد٠که بهترین مقایسه است زیرا در آن بر اهدا٠سازمان توجه می‌شود. روند رسیدن به Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØªØŒ باید با مقایسه بین عملکرد ÙØ¹Ù„ÛŒ Ùˆ عملکرد مبنا در گذشته همراه باشد تا معلوم شود Ú©Ù‡ عملکرد شرکت رو به صعود است یا نزول Ùˆ نیز سرعت این صعود یا نزول مشخص شود.
از دیگر مدل‌های اندازه‌گیری بهره‌وری مدل ساختاری است Ú©Ù‡ بر مبنای اهدا٠سیستم یا مجموعه مورد نظر Ùˆ Ø³Ø·ÙˆØ ØªÙØµÛŒÙ„ÛŒ آن از ترکیب مدل‌های مناسب‌تر برای تØÙ„یل بهره‌وری عمل می‌کنند Ùˆ به طراØÛŒ ساختار مناسب برای اندازه‌گیری بهره‌وری می‌پردازند. کوروساوا، ارزیابی سریع بهره‌وری، تاکسونومی اندازه‌گیری بهره‌وری انواعی از انواع مشهور مدل‌های ساختاری هستند.
برای اطلاع از Ù†ØÙˆÙ‡ اندازه‌گیری بهره‌وری عوامل Ú©Ù„ØŒ بودجه‌بندی، قیمت تمام شده Ùˆ مائو Ùˆ نیز مولÙه‌ها Ùˆ ÙØ§Ú©ØªÙˆØ±Ù‡Ø§ÛŒ آنها دانلود ÙØ§ÛŒÙ„ pdf کامل این مقاله پیشنهاد می‌شود.
شما Ù…ÛŒ توانید ÙØ§ÛŒÙ„ PDF کامل این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØª نمایید
[restrict]
Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØª PDF کامل این مقاله
[maxbutton id=”1″ url=”https://mshojaie.com/wp-content/uploads/2019/09/بهره-وری.pdf”]
[/restrict]