میانگین زمان مطالعه: 4 دقیقه

به منظور بررسی رفتار فرد در یک سازمان، عوامل متعددی را باید مورد بررسی قرار داد. نگرش حاکم بر فرد بر روی میزان رضایت شغلی فرد و در نتیجه رفتار او در محیط کار تأثیر بسیاری را خواهد داشت. علاوه بر این شخصیت هر فرد و نیز درک او از محیط پیرامون نیز در شکل‎گیری رفتار فرد، چه در درون سازمان و چه بیرون از آن نقش دارند. امروزه سازمان‎ها شکل جهانی به خود گرفته‏‎اند و مدیران باید برای اداره سازمان خود، از ملت‎ها و فرهنگ‎های مختلف شناخت کافی را داشته باشند و این موضوعی است که در ادامه این فصل به آن خواهیم پرداخت.

مبحث رفتار شناسی در علم روانشناسی به معنی مطالعه علمی رفتار و فرایندهای ذهنی موجود زنده است که از چهار منظر مورد بررسی قرار می‏‎گیرد: رفتاری، شناختی، روان تحلیلی و ذهنی گرا. در این درس قصد داریم تا در ارتباط با چهار عامل اصلی یعنی نگرش، شخصیت، ادراک و یادگیری توضیحاتی را بیان نماییم.

عوامل مؤثر بر رفتار فرد در سازمان

نگرش

منظور از نگرش‎‏ها، انعکاس احساسات شخص در رابطه با یک پدیده است که در رفتارسازمانی تمرکز بر روی مسائل مرتبط با کار است. نتایج اکثر تحقیقات از اواخر دهه ۶۰ تا کنون بیانگر وجود رابطه‎ای معنادار میان نگرش و رفتار فرد در محیط کار است.

نگرش عمومی یک شخص به شغل خویش را با عنوان رضایت شغلی مطرح می‎کنند و از آن به عنوان معیاری برای ارزیابی میزان نگرش مثبت و رضایت فرد نسبت به شغل خویش استفاده می‏ کنند. از جمله عوامل ایجاد کننده رضایت شغلی در فرد وجود کارهای فکری، پاداش‎‏های برابر، همکاران همدل و همراه و… است.

 کارکنان معمولاً مشاغلی را ترجیح می ‏دهند که در آن شرایط استفاده از مهارت‎ها و توانایی‎هایشان فراهم باشد و مجموعه‎ای از وظایف، آزادی و بازخورد کاری برایشان مهیا گردد. وجود رضایت شغلی در کارکنان در میزان کارآیی آن‎ها تأثیر مثبتی را خواهد داشت و یکی از نظریه‎های تأیید کننده این موضوع، نظریه “کارگر خوشحال” است.

شخصیت

شخصیت عامل تأثیرگذار دیگر در بروز رفتار فرد است. منظور از شخصیت، مجموعه‎‏ای از ویژگی‏‎های روانی دو سویه است که از طریق آن‏‎ها می‏‎توان رفتار فرد را در موقعیت‏‎های خاص پیش‏ بینی کرد. یکی از معتبرترین مقیاس‏‎های اندازه‎‏گیری ویژگی ‏های شخصیتی افراد، آزمون MBTI است که در آن با پاسخ به سوالات مختلف ویژگی‏‎های شخصیتی فرد مشخص می‏‎گردد و با ترکیب این ویژگی‎‏ها، پنج ویژگی شخصیتی اصلی را معرفی می‏‎کند. با این وجود تحقیقات انجام گرفته، تاثیر شخصیت را در بروز رفتار سازمانی اندک ارزیابی کرده‎‏اند.

ادراک

عامل بعدی که در رفتار افراد مؤثر است، ادراک است. ادراک، بیان کننده برداشت افراد از محیط است تا بوسیله آن محیط اطراف خود را مفهوم‏ سازی کنند. هر فرد از دیدگاه مختلفی به محیط اطراف می‏‎نگرد و از پذیرش واقعیات محیط اجتناب می‏‎کند و آن‏چه را که می‏‎بینید و تفسیر می‎‏کنید، می‏‎پذیرید.

یکی از مشهورترین تئوری‏‎ها در این رابطه “تئوری اسنادی” است. این تئوری بیان می‏‎کند چون ما رفتاری را از یک فرد مشاهده می‏‎کنیم، درصدد می‏‎آییم تا علت یا علت‏‎های درونی یا بیرونی آن را مشخص کنیم.

یادگیری

عامل چهارم دخیل در بروز رفتار، یادگیری است. یادگیری را می‏‎توان هر نوع رفتار نسبتاً دائمی تعریف کرد که در نتیجه نوعی تجربه در رفتار رخ دهد. تمامی رفتار انسان قابل یادگیری است و این یادگیری در تمام مدت حیات فرد ادامه می‏‎یابد. کلید اصلی در فرایند یادگیری مربوط به دو تئوری، شکل دهی و الگو سازی است. تئوری شکل دهی حاصل آزمون و خطا در زندگی است و منظور از الگوسازی نوعی عمل مطابق رفتاری است که مشاهده می‏‎شود.

جهانی شدن و تأثیر آن بر رفتار  عملکرد افراد در سازمان و نیز لزوم شناخت فرهنگ ‏‎ها و ملت‏‎های گوناگون توسط مدیریت موضوعی است که در این بخش به آن خواهیم پرداخت:

رفتارسازمانی در سطح جهانی

 دنیای امروز و با جهانی شدن سازمان‏‎ ها، توانایی مدیران در شناختشان از فرهنگ‏‎ های مختلف و برقراری تعدیل در میان آن‎‏ها و به کارگیری فرهنگ ‏‎های مختلف در جهت تحقق اهداف سازمان اهمیت بسیاری پیدا کرده است. در این بخش به بیان چارچوبی برای شناسایی تفاوت‏‎ های فرهنگی که در راهنمایی به مدیران شرکت‏‎های چند ملیتی و یا مدیرانی که در کشورهای دیگر مشغول به کار هستند تأثیرگذار است خواهیم پرداخت.

سیستم اقتصاد جهانی برای مدیران مسائل و مشکلاتی را به وجود آورده است که در کشور خود با آن‎‏ها مواجه نبوده‏‎اند. جهت مشخص نمودن تفاوت بین فرهنگ‏‎های گوناگون به دو تحقیق در این زمینه می‏‎پردازیم:

اول تحقیق کلاکهان و استرادبک که شش بعد فرهنگی را مورد بررسی قرار می‎‏دهد:

۱. رابطه با محیط

۲. توجه به زمان (توجه به فرهنگ گذشته، حال و آینده)

۳. ماهیت فرد (دیدگاه فرهنگ نسبت به ماهیت فرد)

۴. توجه به فعالیت

۵. توجه به مسئولیت

۶. مفهوم فضای کار

تحقیق دوم، تحقیق انجام گرفته توسط هافستد است. از نظر او کارکنان و مدیران از پنج بعد فرهنگ ملی با یکدیگر متفاوت‏‎اند:

۱. فردگرایی در مقایسه با جمع گرایی

۲. اختلاف قدرت

۳. اجتناب از پدیده عدم اطمینان

۴. مردسالاری در مقایسه با زن سالاری

۵. سوگیری دراز مدت در مقابل سوگیری ‏های کوتاه مدت

درک و پی بردن به اختلاف بین فرهنگ‏‎ها، به ویژه برای مدیرانی ارزشمند است که می‏‎خواهند در کشورهای دیگر مشغول به کار شوند و یا افرادی که مدیریت سازمان‏‎هایی بر عهده می‎‏گیرند که اعضا و افراد آن‏‎ها دارای فرهنگی متفاوت از فرهنگ خودشان هستند.

در پایان توصیه می‏‎شود با دریافت پاورپوینت مربوط به این فصل، توضیحات بیشتری را در رابطه با مطالب بیان شده در این مقاله مطالعه بفرمایید.

شما می توانید فایل PDF این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید

[restrict]

دریافت PDF این مقاله

دانلود PDF

[/restrict]