اسناد بازرگانی بین الملل

پس از آشنایی با مفاهیم واردات و صادرات در فصل قبل که شکل‌دهنده تجارت بین‌الملل هستند، آشنایی با اسناد مورداستفاده در معاملات بین‌المللی موضوعی است که در این فصل به آن پرداخته خواهد شد.

در تجارت بین‌المللی برای آن‌که طرفین قرارداد (عمدتاً خریداران) از مشخصات کامل کالای مورد مبادله و نحوه حمل، بسته‌بندی و شرایط پرداخت، قیمت و … آن اطلاع کافی داشته باشند، اسنادی را مورداستفاده قرارمی دهند تا مبین این موارد بوده و حتی‌المقدور ابهامی ازنظر توافق‌‏های به‌عمل‌آمده وجود نداشته باشد. این قبیل اسناد را اسناد بازرگانی می‌نامند که ازنظر حقوقی، تجاری و فنی باارزش بوده و به شکل گسترده‌ای در بازرگانی بین‌الملل مورداستفاده قرار می‌گیرند. اسناد بازرگانی به‌عنوان اولین اسناد در تجارت بین‌المللی مطرح هستند و قبل از خریدوفروش و حمل کالا مبادله می‏شوند که در ادامه معرفی خواهند شد.

اسناد مرسوم در بازرگانی بین‌الملل

1. پرو فرما/پیش‌فاکتور

سندی است که توسط فروشنده صادر می‌گردد و مندرجات آن شامل نام و نشانی فروشنده و خریدار، نوع کالا، مقدار و تعداد کالا، قیمت واحد کالا و قیمت کل، شرایط پرداخت، زمان تحویل کالا، مدت اعتبار پرو فرما و مبدأ کالا است. فروشنده (صادرکننده) معمولاً پیش‌‌فاکتور را به نام سفارش‌دهنده خارجی یا نمایندگی‌های فروش خود در خارج صادر می‌کند. غالباً خریدار (واردکننده) به چنین سندی نیاز دارد تا علاوه بر ارزیابی شرایط پیشنهادی فروشنده، بتواند برای اخذ مجوزهای لازم جهت واردکردن آن کالا یا احتمالاً خرید ارز اقدام کند؛ اما گاه این سند می‌تواند به‌صورت دعوت‌نامه‌ای از خریدار برای سفارش کالا باشد. درهرصورت، پیش‌‌فاکتورها فرم واحدی ندارند، ولی حاوی اطلاعاتی در خصوص مشخصات کمی و کیفی کالا و بسته‌بندی آن، قیمت واحد و کل کالا با قید مدت اعتبار و در صورت لزوم هزینه‌های مربوط به کرایه، بیمه و شرایط پرداخت قیمت کالا هستند.

2. فاکتور یا سیاهه تجاری

فاکتور یا سیاهه تجاری یکی از اسناد متداول در بازرگانی بین‌الملل است که فروشنده، آن را به نام خریدار صادر می‌کند. اطلاعات مندرج در فاکتور با پیش فاکتور بسیار نزدیک هستند. با این تفاوت که فاکتور پس از توافق و برای هر محموله جداگانه ارائه می‌شود و پیش فاکتور قبل از آن و ممکن است به‌صورت کلی باشد. به‌عبارت‌دیگر پیش فاکتور و فاکتور ازنظر محتوا تفاوت چندانی باهم ندارند اما ازنظر جایگاه حقوقی و ترتیب زمانی متفاوت هستند.

3. اسناد حمل (بارنامه یا راه نامه)

   

بارنامه و راه نامه از مهم‌ترین اسناد بازرگانی بین‌الملل هستند که باهم شباهت‌های بسیار و تفاوت‌های اساسی دارند. بارنامه سندی است دال بر عقد قرارداد حمل که حمل‌کننده یا نماینده وی پس از دریافت کالا، برای حمل آن از یک نقطه (مبدأ) به نقطه دیگر (مقصد) با وسیله حمل موردتوافق در مقابل کرایه معینی صادر می‌نماید.

بارنامه چهار ویژگی مهم حقوقی دارد که عبارت‌اند از:

• نشان‌دهنده انعقاد قرارداد حمل است.

• بارنامه On Board نشان‌دهنده بارگیری کالا به روی وسیله نقلیه است.

• بارنامه سند مالکیت کالا است و دارنده آن مالک کالا به‌حساب می‌آید.

• بارنامه قابل‌انتقال و ظهر نویسی است.

تجار در تجارت بین‌الملل ملزم به رعایت تعهدات خاصی هستند که از سوی اتاق بازرگانی تعیین‌شده‌اند. این مجموعه تعهدات که اینکوترمز نام دارند موضوعی است که در فصل آینده به آن خواهیم پرداخت.

شما می توانید فایل PDF این مقاله را پس از ثبت نام یا ورود دریافت نمایید